بررسی تاثیر کاربری اراضی بر نواحی ساحلی، مرفولوژی خور ها و جنگل های مانگرو (مطالعه موردی خور بساتین)

حوزه های آبخیز به عنوان یکی از عرصه های جغرافیایی در سطح زمین دارای طبیعتی پویا بوده و نقش اساسی در تحولات مناطق ساحلی و به ویژه خورها دارند. به منظور مدیریت زیست محیطی مناطق ساحلی، آگاهی از محدوه بالادست و وضعیت حوزه آبخیز محاط به آن ضروری می باشد. در این تحقیق، نقش مدیریت حوزه آبخیز و تغییرات کاربری اراضی به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در حفاظت از جنگل های مانگرو درمنطقه ساحلی خور بساتین مورد بررسی قرار گرفته است. خور بساتین در خلیج نای بند و در سواحل شمالی خلیج فارس در استان بوشهر واقع شده است. این خور به لحاظ دارابودن شرایط ویژه اکولوژیکی، جایگاه رشد گونه های جانوری و گیاهی متعددی از جمله مرجان ها، علف های دریائی، گیاهان شورپسند و جنگل حرا می باشد. برای ارزیابی اثر تغییرات کاربری و مدیریت حوزه آبخیز، نقشه حساسیت به فرسایش، و نقشه تغییرات کاربری اراضی منطقه ساحلی مورد تحقیق با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست سال های 1986، 1990، 2000، 2014 به روش طبقه بندی هیبرید نظارت نشده و طبقه بندی تراکمی و تدقیق با داده های میدانی تهیه شد، و تغییرات طبقات کاربری ها در سال های فوق حاصل شد. سپس با انجام عملیات میدانی و نصب تله های رسوبگیر به فواصل 10 متری در عرض دهانه خور، نمونه گیری رسوب معلق و رسوب کف انجام شد. پیمایش میدانی برای بررسی عوارض انسان ساخت انجام شد. سپس نتایج مطالعات آزمایشگاهی، دفتری و میدانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که دهانه خور نسبت به سال مبنا( 1986 ) به دلیل دخالت انسانی شامل ایجاد جاده دسترسی و بازیافت اراضی از 740 متر به 39 متر کاهش یافته است. کاهش میزان ورودی آب از طریق دریا، عدم خود پالائی رودخانه و عدم تخلیه مناسب رسوبات در هنگام طغیان رودخانه گاوبندی، که رسوبات زیادی را با خود حمل می نماید موجب اختلال در سیستم طبیعی خور شده است. همچنین کاهش عمق کانال و عدم دسترسی درختان حرا به آب مورد نیاز موجب شده است حدود 80 درصد از درختان این منطقه به طور کامل خشک گردد.

کلیدواژه ها:

مدیرت یکپارچه ، حوزه آبخیز ، جنگل حرا ، خلیج فارس ، خلیج نای بند ، خور بساتین ، تغییرات کابری اراضی