پدیده بی سابقه گردوخاک گسترش یافته به استان گیلان8 الی 24 شهریور 1397 وچشم اندازآینده جنوب دریای خزر

سال های اخیر مشکلی زیست محیطی به نام ریزگردها (گرد و خاک گسترش یافته)، شرایط محیطی را در برخی از نقاط کشور برای ساکنین و محیط زیست آنجا دچار چالشهای جدی کرده است. تا چند سال پیش رویت گردوخاک گسترش یافته در آسمان گیلان، امری عجیب و دور از ذهن بود. ولی براساس مستندات قوی در طی سال های اخیر می توان ثابت کرد که استان گیلان در جنوب دریای خرز تحت تاثیر حداقل دو منبع گردوخاک قرار دارند. مسئله گردوخاک برخواسته از ترکمنستان، امسال نه تنها شمال کشور را به شدت با خود درگیر کرد، بلکه شدت آن در کشور آذربایجان به اندازه ای رسید که خبرها حاکی از اعلام هشدار در باکو بود. در این مطالعه به چهار روش نفوذ و تداوم نفوذ گرد و خاک در جنوب دریای خزر، بررسی و تایید گردد که شامل داده های ایستگاه های زمینی هواشناسی، خروجی مدل لاگرانژی Hysplit مسیر و سطوح نفوذ، تصاویر سنجنده مودیس نمایی مرئی از نفوذ گردوخاک را در روزهای متوالی و هم چنین داده های ایستگاه آلودگی سنجی رشت بوده است. در این سازکار رخداد این پدیده و تبعات آن برای گیلان و مازندران و گلستان به عنوان آخرین تنفسگاه مردم ایران مورد توجه قرار می گیرد. چند تفاوت اساسی در بین گردوخاک گسترش یافته در پهنه گیلان با سایر مناطق جنوبی رشته کوه البرز دارد الف)گردوخاکی که در استان گیلان مشاهده شده است دارای دو منشاء است یکی بیابان ترکمنستان(شرق دریای خزر)، دیگری از داخل فلات ایران که در خود کشور ایجاد شده و یا از کشورهای جنوب غربی و یا غربی وارد ایران شده اند، است. ب) گردوخاک های وارده از کانون ترکمنستان در ترازهای پایینی جو به منطقه نفوذ می کنند ج) به دلیل عدم وجود هیچ گونه عارضه جغرافیایی خاص و هموار (دریای کاسپین)، استان گیلان در خط مقدم نفوذ گردوخاک به منطقه قرار دارد.د) باتوجه به شرایط جهانی، گرمایش جهانی، تغییر آ ب وهوا و تغییرات زیست محیطی در منطقه خوارزم، فراوانی رخداد آن شدیدا در حال افزایش است. با توجه به این که عمده فعالیت مردم استان در بحث کشاورزی و گردشگری است و از طرفی استان دارای محیط زیستی شکننده بوده، اثرات مخرب آن در بازه زمانی کوتاه مدت و میان مدت می تواند غیر قابل جبران گردد.

کلیدواژه ها:

گردوخاک ، ریز گردها ، مخاطره ، گیلان ، محیط زیست