نمادپردازی سنجه ماه بر چند سفالینه باستانی

ماه که در نزد گذشتگان به عنوان یکی از دو ستاره نورانی آسمان، پایه ای برای گاهشماری و سنجش زمان بشمار میرفت، همواره در نگاه مردمان باستان - چه در جایگاه ایزدی یا به عنوان یکی از سنجه های زمانی - گرامی و مقدس و مورد توجه بود. گاهشماری بر پایه ماه، به دلیل آسان بودن و بی نیاز بودن از هر گونه رصدی و یا دانش ستاره شناسی، پیش از هر گاهشماری دیگری مورد توجه تمدن های باستانی بوده است که البته گاهشماری مهی خود به دو شیوه انجام می یافته است. در نقوشی که بر سفالینه هایی از هزاره های پیش از میلاد بر جای مانده، میتوان به این شیوه های باستانی گاهشماری، بویژه سنج ماه دست یافت. یکی از پرکاربردترین پیکره ها بر سفال های باستانی، پیکره بز است که پژوهشگران به درستی آن را نمادی از ماه میدانند. در نقوشی از پیکره بز بر سقالها، بویژه سفالهایی از نیمه دوم هزاره چهارم پیش از میلاد و پس از آن، به خوبی می توان شیوه های گاه شماری مهی را در آن دید. در این پژوهش بر آنیم با تحلیل موردی و هدفمند به این شیوه گاهشماریهای مهی و نمادهای مرتبط با سنج ماه بپردازیم. این پژوهش برای نخستین بار به ما سنجه زمانی مرتبط با گاهشماری مهی را در تاریخ هنر ایران باستان نشان میدهد

کلیدواژه ها:

سنجه زمان ، ماه ، گاهشماری مهی ، بژ ، سفال ، آثار باستانی.