شناسایی یک قلعه منحصر به فرد در نوفرست بیرجند

قلعه یکی از مهمترین سازه های سنتی ایران است که در بیشتر مناطق کشور به اشکال مختلف مشاهده می گردد. قلعه ها همانند دیگر سازه های معماری تحت تاثیر معماری سنتی و بومی ایران بوده است. تا کنون مطالعات اندکی در زمینه قلاع شرق ایران به خصوص قلاع خراسان جنوبی انجام شده است. این مقاله برداشتی از گزارش کاوش قلعه نوفرست است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و داده ها از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که قلعه نوفرست کنونی متعلق به چه دوره ای بوده کاربری آن چه بوده و عنصر معماری سنگ چین وسط قلعه چه کار کردی داشته است نتیجه گرفته شد که قلعه کنونی دارای دو دوره استقراری و ساخت و ساز است. دوره نخست که متعلق به ایلخانی (سده 7تا 9ه.ق) است در این دوره به جای قلعه یک باغ ساخته شده بود . این باغ دارای حوض انبار قیفی شکل در مرکز آن بوده که به احتمال قبر نمادین که در کاوش شناسایی شد هم زمان در سده های 7تا 9ه.ق ساخته شده است. سپس در اواخر صفویه تا اوایل قاجاریه این باغ تبدیل به قلعهای خشتی با کاربری تدافعی می شود، که متاسفانه به علت استفاده از مصالح سست در حال ویرانی کامل است

کلیدواژه ها:

قلعه نوفرست ، باغ ، حوض انبار ، قبر نمادین.