نقش و جایگاه سیستان در امنیت منطقه، مبتنی بر رویکرد سیاسی-حقوقی

از یک منظر، حقوق اشخاص را میتوان به حقوق ذاتی و اکتسابی تقسیم کرد: حقوق ذاتی کهصرف انسان بودن برای ثبوت آن کافی است، چهره های مختلفی به خود میگیرد؛ گاه در رابطه با حکومت تحلیل میشود و جنبه عمومی مییابد، و گاه در رابطه با سایر افراد تحلیل گردیده و جنبه خصوصی به خود میگیرد. حق امنیت در رسته نخستین جای دارد و ارزش و امتیازی فرازمانی و فرامکانی متاثر از شاخصهای گوناگون بوده و تابعی از نظام هنجاری است. به نظر میرسد که برخلاف تصور نادرست مرسوم که امنیت را امری بسیط میدانند، امنیت مقوله ای مرکب و مختلط است و نه تنها از شرایط گوناگون محیطی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... متاثر میشود، بلکه ابعاد گوناگون شخصی، قضایی، سیاسی و... را نیز پوشش میدهد. سیستان به جهت موقعیت استراتژیک و حساسی که دارد، میتواند گزینه مناسبی برای مطالعات موردی امنیت از منظر بومی (درونی)، ملی (بیرونی) و حتی فرامنطقه ای (بین المللی) باشد. عواملی نظیر پدیده همجواری با کشور افغانستان و حضور اتباع بیگانه و گروه های متخاصم، قاچاق (به معنای اعم آن)، وفور سلاح در استان و بهویژه فعالیتهای سرویسهای بیگانه در سطح قومی و مذهبی... ازجمله اسباب عمده ایجاد ناامنیاند. باوجوداین، به نظر می رسدکه نباید به قضیه امنیت بهصورت تک بعدی و بسیط نگریست، بلکه باید آن را مقوله ای مختلط و زنجیروار تلقی کرد که نیازمند ارائه راهکاری در ساحتهای قضایی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی... است. ایدهای که اگرچه سطوح مختلف و متنوعی را پوشش میدهد اما انسجام و زنجیروارگی وجه ممیزه آن از سایر ایده ها خواهد بود. ما در نوشتار حاضر با شیوه توصیفی-تحلیلی و البته با استمداد از داده های میدانی درپی اثبات این نظریه ایم.

کلیدواژه ها:

سیستان ، امنیت ، سیاست ، حقوق.