بررسی اثرات تغییرات اقلیمی بر برخی گونه های درختی در اکوسیستم های جنگلی خزری

اهمیت گرم شدن کره زمین و اثرات آن بر روی منابع طبیعی، گیاهان، جانوران و بطور کلی حیات بشر از موضوعاتی است که در سال های اخیر مورد توجه دانشمندان و سیاستمداران قرار گرفته است و در همین رابطه اجلاس سران در سال 1992 در ریودوژانیرو برزیل انجام شده و نتیجه به بصورت کنوانسیون تغییر آب و هوا و بعنوان یک سند حقوقی مورد تاکید و تصویب دولت ها قرار گرفت که در این اجلاس اهمیت کنترل آلاینده های محیط زیست که نقش عمده ای در گرم شدن کره زمین دارند مورد توجه قرار گرفت و جمهوری اسلامی ایران از اولین دولت هائی بود که در 1992 نسبت به امضاء کنوانسیون اقدام نمود و درهمین راستا پروتکل کیوتو تنظیم گردید و ایران عضویت خود را به دبیر خانه کنوانسیون اعلام نمود و در سال 2005 الحاق ایران به پروتکل کیوتو رسما اعلام گردید و پروتکل عملا ضمانت اجرائی پیدا نمود که این موضوع هم از بعد جهانی و از لحاظ اهمیت کنترل آلاینده ها برای حفظ منافع ملی مورد توجه می باشد (جعفری،1386) میزان و نحوه سازگاری (Adaptation) جنگل با تغییرات اقلیمی و محیطی واقع شده بستگی به ظرفیت طبیعی و ذاتی گونه های گیاهی و اکوسیستم های جنگلی در سازگاری و تطبیق با شرایط جدید دارد (Linder and Kolstrom., 2009). همچنین عوامل اقتصادی و اجتماعی (مثل توسعه اقتصادی، فن آوری و زیرساخت ها، اطلاعات، دانش و مهارت ها، موسسات و سرمایه های اجتماعی) در چگونگی سنجش و ارزیابی میزان بکارگیری عناصر تطبیق و سازگاری نقش بسیار تعیین کننده ای دارند. از سوی دیگر به منظور جایگزینی سوخت های فسیلی در جهت کاهش اثر تغییرات اقلیمی هدف و ظرفیت سوخت های هیزمی می تواند مورد توجه این بخش قرار گیرد. این مسئله در کشورهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است و بطور مثال تجزیه و تحلیل داده ها و تجربیات موجود در سه کشور برزیل، هند و مکزیک به صورت یک مجموعه قابل بهره برداری توسط فائو منتشر شده است (FAO., 2010). سوخت های هیزمی در برزیل از جنگل های طبیعی و جنگل های دست کاشت تهیه می شود. براساس آمار رسمی ارائه شده در سال 2008، 80 درصد از نیازها از طریق جنگل-های طبیعی و دست کاشت تامین شده است (FAO., 2010). جنگل کاری و کاشت درختان می تواند در تامین بخشی از انرژی مورد نیاز موثر واقع شود. کاشت و بهره برداری از این درختان در چرخه بهره برداری کوتاه مدت (Short rotation) می تواند به عنوان چاهک کربن (Carbon sink) نقش داشته باشد (FAO., 2010). مجمع بین دول تغییر اقلیم (IPCC) میزان زیست توده زیر زمین به عنوان ذخیره کربن (Carbon stock) را براساس انواع مختلف تیپ جنگلی تخمین زده است. این تخمین براساس درصد و به نسبت قسمت هوایی گیاهان می باشد. این تخمین مقادیر بین 22/0 تا 42/0 را شامل می شود (FAO., 2010). براساس مطالعه ای که در ایرلند در سال 2006 انجام گرفته است میزان تقسیم بندی ذخیره دی اکسید کربن در حوضه های مختلف جنگل های ایرلند معین شده است. براساس مطالعه انجام شده خاک 5/87 %، بیوماس بالای سطح زمین 8/6% ، بیوماس پایین سطح زمین 5/2%، چوبهای مرده 4/0% و ضایعات لاشبرگها به میزان 7/2% از مجموع دی اکسیدکربن ذخیره شده در جنگل های ایرلند را تشکیل می دهند.(Hendric and Black., 2009)