پهنه بندی شدت خشکسالی در روستاهای شهرستان سبزوار بر اساس شاخص SPI

پژوهش حاضر به منظور بررسی پهنه بندی شدت خشکسالی در روستاهای شهرستان سبزوار بر اساس شاخص SPI صورت گرفته است دخشکسالی پدیده ای است که در هر منطقه و کشوری چه دارای آب و هوای خشک و چه مرطوب اتفاق می افتد. این پدیده اقلیمی با خشکی و کم آبی متفاوت است و می توان گفت این مساله شرایط خشکی و مسیله کم آبی را، حاد تر می کند در پژوهش پیش رو با بهره گیری از شاخص بارش استاندارد (SPI)، خشکسالی شهرستان سبزوار در طول دوره آماری 1384 تا 1394 با 21 ایستگاه باران سنجی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت با تحلیل بر روی نقشه های پهنه بندی خشکسالی در محیط GIS به تبیین خشکسالی های منطقه و بررسی دوره های بازگشت خشکسالی پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که نشانه های اولیه خشکسالی در این شهرستان مربوط به سال 1387 بوده و در این سال با افت بارش در منطقه شاهد غالب بودن شریط جوی خشک در منطقه هستیم که در این بین بخش ششتمد و روستاهایی از این بخش مانند کلاته تیر کمان بیروت، خرسف دچار خشکسالی شدید بوده اند در این بررسی مشخص شد که سال 1390 به عنوان سال پر آب در منطقه محسوب می شود به طوری که در قسمتهایی از بخش ششتمد روستاهایی مانند شامکان، نو بهار کلاته و نو بهار وضعیت ترسالی شدید را تجربه کرده اند و در این سال خشکسالی کمتر از دوره های قبلی و بعدی بوده است. در این بررسی سال مناسب ترسالی و سال 1392 بدترین سال به دلیل بروز خشکسالی است و روستاهایی مانند دهنه ارباب زعقرانیه در وضعیت خشکسالی شدید و روستاهای بسیار وسیعی در معرض خطر خشکسالی بوده اند. با عنایت به نقشه پهنه بندی متوجه عدم بارش های جوی و وجود خشکسالی رو به شدید و به نسبت پایدار در اکثر مناطق شهرستان هستیم کما اینکه روستاهای بسیاری همچون چشم سیر، زعفرانیه، نجم آباد و هاشم آباد از بخش مرکزی و مهر شاهی، شهر سوخته و سنجد از بخش ششتمد در معرض ورود به خشکسالی شدید قرار دارند. هچنین نتایج حاکی از کاستی روز افزون بارش در کل شهرستان و بلاخص مناطق روستایی است

کلیدواژه ها:

خشک سالی ، پهنه بندی ، GIS ، SPI ، شهرستان سبزوار.