تحلیل فضایی خشکسالی و ارتباط آن با پوشش گیاهی و دمای سطح زمین در جنوب شرق ایران

مطالعه خشکسالی نقش بسیار زیادی در برنامه ریزیها و مدریت منابع آب هر منطقه دارد. این پژوهش باهدف تحلیل فضایی خشکسالی و ارتباط آن با دمای سطح زمین و پوشش گیاهی در مناطق جنوب شرق ایران صورت گرفته است. برای بررسی خشکسالی با شاخص هواشناسی SPI از داده های 13 ایستگاه سینوپتیک جنوب شرق در طی دوره آماری 17 ساله (2017-2000) استفاده شد. همچنین با استفاده از تصاویر سنجنده MODIS در بازه زمانی (2017-2000) شاخصهای LST (دمای سطح زمین) و NDVI (پوشش گیاهی) محاسبه شد. پس از درونیابی هر یک از شاخصها به بررسی همبستگی بین آنها پرداخته شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص SPI حاکی از وقوع خشکسالی شدید در سال 2001 و مرطوب کم در سال 2005 در سرزمین موردپژوهش است. نتایج به دست آمده از پهنه بندی میانگین شاخص 2017) SPI؛( 2000 نشان داد که در همه ایستگاه ها به جز ایستگاه زاهدان ترسالی خفیف رخداده است. نتایج محاسبه دمای سطح زمین نشان داد میانگین دما روند کاهشی داشته است. بیشترین و کمترین میانگین دما به ترتیب مربوط سالهای 2001 و 2011 با دمای 43/94 و 31/68 درجه سانتیگراد است. محاسبه شاخص NDVI نشان داد، مساحت پوشش گیاهی ضعیف افزایش یافته و پوشش گیاهی متوسط روند کاهشی داشته است. نتایج بررسی رابطه شاخصهای SPI و LST نشان داد، این دو رابطه مستقیم دارند، در سالهای که شاخص SPI منفی بوده دمای سطح زمین افزایش پیداکرده است. بررسی روند تغییرات پوشش گیاهی همزمان با شاخص SPI این موضوع را تائید مینماید که همزمان با کاهش شاخص SPI تراکم بوشش گیاهی کاسته میشود.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، دمای سطح زمین ، شاخص NDVI ، جنوب شرق ایران