بررسی عملکرد متکلمان شیعه امامی در مواجهه با چالش های تقریب مذاهب در عصر سلجوقی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 562

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-27-33_001

تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1398

چکیده مقاله:

قدرت یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبی اهل سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث گرایان سنی مذهب شد. همچنین دراثر عملکرد واگرایانه برخیمراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل گرایی شیعی و سنت گرایی اهل تسنن و... همگرایی شیعه و سنی با چالش هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعال تر شدند، زیرا منازعات فرقه ای، ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبی اهل سنت، عملکرد واگرایانه ی مراکز آموزشی نظیر نظامیه ها و... سبب گرایش کمتر اهل تسنن به تقریب شده بود. درمقابل، متکلمان شیعه با علم به وضعیت شیعیان در بغداد و ری به دلیل مجاورت با مراکز سیاسی مذهبی اهل تسنن، تضعیف پشتوانه سیاسی و کسب تجربه از حوادث تلخ منازعات فرقه ای دریافتند که حفظ میراث شیعه با تقریب میسر است. البته در درون جوامع شیعی، تقابل مکتب متکلمان و محدثان، تندروی های اسماعیلیه و جریان غلو، نیز بحث تقریب را به چالش می کشید. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه ای، راهکارهای متکلمان شیعه امامی را درجهت تقریب، از طریق طرح مشترکات دینی، فقه مقارن، برگزاری کرسی درس مشترک، مناظره، پاسخگویی به شبهات و اتهامات علیه شیعه و آشکارساختن تفاوت شیعه امامی با سایر انشعابات تشیع و ... بررسی و تحلیل نماید.

نویسندگان

پروین اصغری

دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان

محمد علی چلونگر

استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

علی اکبر عباسی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن اثیر، عزالدین على (1385 ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: ...
  • ابن ادریس، محمد (1428 ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: ...
  • ابن بابویه رازی، منتجب الدین علی (1366). الفهرست. تحقیق: سید ...
  • ابن خلکان، احمد (1968 م). وفیات الاعیان و ابناء الزمان. ...
  • ابن شهرآشوب، محمد (1369 ش). متشابهات القرآن و مختلفه. قم: ...
  • ______  (1380 ق). معالم العلما. نجف: بی نا. ...
  • ______ (1379 ق). مناقب آل ابیطالب. قم: علامه. ...
  • ابن طاووس، علی (بی تا). الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف. ...
  • _____  (1363 ش). سعد السعود. قم: منشورات الرضی. ...
  • _____ (1363 ش). کشف المحجه لثمره المهجه. نجف: المطبعه الحیدریه. ...
  • ابن منظور، محمد (بی تا). لسان العرب. بیروت: دار صادر. ...
  • ابن ابی یعلی، محمد (1350 ق). طبقات الحنابله. تصحیح احمد ...
  • ابن عماد حنبلى، عبدالحى (1350). شذرات الذهب فى اخبار من ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن (1417). المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم. ...
  • _____________ ( 1426). تلبیس ابلیس. بیروت: دارالفکر. ...
  • ابن قاضی، ابوبکر (1389)؛ طبقات الشافعیه. ترجمه فاطمه مدرسی. تهران: ...
  • ابن کثیر، ابوالفداء، (1407 ق). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر. ...
  • احمدی، علی اصغر، گذری بر زمینه های تقریب در اندیشه ...
  • آصف خان قزوینى ، قاضى احمد (1382). تاریخ الفی ، ...
  • آل محبوبه، جعفر الشیخ باقر (1986 م). ماضی النجف و ...
  • امین، احمد (1999). ضحی الاسلام. بیروت: دارالکتاب العربی. ...
  • الامین ، محسن، (1983 م). اعیان الشیعه. تحقیق حسن الامین. ...
  • خطیب بغدادى، ابوبکر احمد بن على (1407). تاریخ بغداد او ...
  • جبرئیلی، محمدصفر (1389). سیر تطور کلام شیعه. تهران: نشر پژوهشگاه. ...
  • جعفریان، رسول (1388). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا ...
  • جواد، مصطفی( 1945). دورالعلم العراقیه فی العصورالعباسیه. بغداد: عالم الغد. ...
  • جهانبخش، جویا (1389). سه گفتار در غلوپژوهی. تهران: اساطیر. ...
  • حائری، عبدالهادی (1372). نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با ...
  • حسنی رازی ، سید مرتضی (1364). تبصرهالعوام فی معرفه مقالات ...
  • حسینی، صدرالدین (1380). زبده التواریخ، ترجمه رمضان علی عبدالهی، تهران: ...
  • حمصی رازی ، سدیدالدین (1412). المنقذ من التقلید، قم: النشر ...
  • خزاعلی، محمد (1362). اسلام و حقوق تطبیقی. تهران: امیرکبیر. ...
  • ذهبی، شمس الدین محمد (1414). تاریخ الاسلام و طبقات المشاهیر ...
  • راوندی، قطب الدین (1409). الخرائج والجرائح. قم: مدرسه امام مهدی(ع). ...
  • راوندی، محمد بن سلیمان (1386). راحهالصدور و آیهالسرور در تاریخ ...
  • زبیدی، محمد مرتضی (1385 ق). تاج العروس من جواهر القاموس. ...
  • زمخشری، ابوالقاسم محمود (1417 ). الفائق فی غریب الحدیث . ...
  • سجادی، سیدضیاءالدین (1376). مقدمه ای برمبانی عرفان و تصوف. تهران: ...
  • الشریف المرتضی (1405). رسایل الشریف المرتضی. قم: دارالقرآن الکریم. ...
  • شفایی، امان الله، پیشگامان تقریب ابن شهر آشوب عالم تقریبی ...
  • شهرستانی، محمد (بی تا). نهایه الاقدام فی العلم الکلام، بی ...
  • صدر، سیدرضا (1362). مقام فقهی شیخ طوسی، تهران: امیرکبیر. ...
  • صدوق، ابوجعفر محمد (1385). من لایحضره الفقیه. مترجم محمدجواد غفاری. ...
  • ____________ (1376). امالی. ترجمه محمدباقرکمره اى. تهران: کتابچی. ...
  • طبرسی، ابو علی فضل (1379 ق). مجمع البیان فی تفسیر ...
  • طبرسی، احمد (1403). الاحتجاج. مشهد: نشر مرتضی. ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد (1387 ق). المبسوط فی فقه الامامیه . ...
  • ________ (1422). الخلاف. بی جا: النشر الاسلامی. ...
  • ________(1377). تفسیر جوامع الجامع، ترجمه احمد امیری، مشهد: آستان قدس ...
  • ________ (1382). تلخیص الشافی. تحقیق سیدحسین بحرالعلوم. قم: محبین. ...
  • ______ (1417). عدهالاصول، تحقیق محمدرضا انصاری. قم: بی نا. ...
  • طوسی، نظام الملک (1428). سیاست نامه، تعریب یوسف بکار، بیروت: ...
  • قزوینی رازی، عبدالجلیل (1358). النقض. تصحیح سیدجلال الدین محدث ارموی. ...
  • العزاوی، قیس جواد (1999). النجف کما وصفها بعض المستشرقین الفرنسیین، ندوه النجف الاشرف ...
  • قلقشندی، احمد (بی تا). صبح الاعشی فی صناعه الانشاء. مصر: ...
  • قمی، ابوالرجاء (1363). تاریخ الوزراء، تهران: موسسه علمی و فرهنگی. ...
  • قمی، شیخ عباس (1363). سفینه البحار و مدینه الحکم و ...
  • کسائی، نورالله (1363). مدارس نظامیه و تاثیرات علمی و اجتماعی ...
  • کیانی فرد، مریم (1393). کلام شیعه کلام معتزله. قم: دانشگاه ...
  • گرجی، ابوالقاسم (1387). تاریخ فقه و فقها. تهران: سمت. ...
  • محقق حلی، جعفر (1364). المعتبر فی شرح المختصر. قم: موسسه ...
  • مدرسی طباطبایی، سیدحسین (1362). زمین در فقه اسلامی. تهران: نشر ...
  • مدرسی، محمدعلی (بی تا). ریحانهالادب. تهران: نشر شفق. ...
  • مستوفى قزوینى، حمدالله (1364). تاریخ گزیده. تحقیق عبدالحسین نوایى. تهران: ...
  • مطهری، مرتضی (1381). مجموعه آثار. تهران: صدرا. ...
  • مظفر، محمدحسین (بی تا). تاریخ الشیعه. قم: مکتبه بصیرتی. ...
  • مفید، محمد (1363). تصحیح الاعتقاد. قم: الشریف الرضی. ...
  • مقدسی، ابوعبدالله محمد (1362): احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ترجمه ...
  • ملکی میانجی، محمدباقر (بی تا). تفسیر مناهج البیان. تهران: وزارت ...
  • منشی کرمانی، ناصرالدین (بی تا). نسائم الاسحار من لطائم الاخبار. ...
  • موسوی، سیدمرتضی، مدارس نظامیه؛ نخستین مراکز آموزشعالی در اسلام ، ...
  • موسویان، سید محمدرضا (1380). اندیشه سیاسی شیخ طوسی. قم: بوستان ...
  • نجاشی، احمد بن علی (1407). رجال النجاشی. قم: النشر الاسلامی. ...
  • نعمانی، شبلی (1328). تاریخ علم کلام. سید محمدتقی فخر داعی ...
  • یاقوت حموی (1408). معجم البلدان. بیروت: للطباعه و النشر. ...
  • Kafesoglu, Ibrahim (1988). A History of Seljuks: Ibrahim KafesoglusInterpretation and ...
  • Koblberg, Etan (1991). Be Life and Law in Imami Shiism, ...
  • نمایش کامل مراجع