تاثیر آموزه های دینی در بوجود آمدن اندیشه های صلح گرایانه در شاهنامه

صلح و گرایش به آن،در سراسر شاهنامه پدیدار است. شاهنامه متنی است که بر خلاف دیگر حماسه ها، از خشونت و جنگ و خون ریزی، تا آنجا که ممکن است، خود داری و اجتناب می ورزد. هر چند در شاهنامه، به اقتضاء حماسی بودن آن، جنگ و رزم نیز وجود دارد، با این حال، به نسبت دیگر حماسه های مشابه، از بسامد جنگ کمتری و همچنین از بسامد صلح گرایی بیشتری برخوردار استو این خود دارای دلایلی چند است. بر خلاف برخی نظریه های مخاطب محور،که صرفا به متن و برداشت های خواننده، توجه نشان می دهند و متن را یگانه راه تاویل و تفسیر متون می دانند؛ در برخی متون همچون:شاهنامه، که در بره ه ای خاص از تاریخ و موقعیت اجتماعی، پدید آمده اند، می بایست به مسائل و زمینه هایی که شاعر در آن می زیسته، و با توجه به همین زمینه ها، متن را پدید آورده، توجه نشان داد. به دیگر سخن، فردوسی با توجه به بسیاری از مسائل، که مستقیم یا غیر مستقیم، تحت تاثیر آنها بوده، دست به سرایش شاهنامه زده است. از این روی؛ برخی مولفه های برون متنی، از جمله ادیان و اندیشه ه ایی که شاعر از آن تاثیر پذیرفته وضعیت؛ نژادی و فرهنگی شاعر؛ وضعیت تاریخی شاعر و ...، جملگی می توانند در تبیینوتحلیل تمایلات و گرایشات شاعر نسبت به صلح تاثیر گذار باشند. از جمله موضوعاتی که در این پژوهش، به تشریح آنها می پردازیم: تاثیر آموزه های دینی،در شکل گیری الگو ها و پارادایم صلح در اندیشه فردوسی است؛ آموزه های دینی در این پژوهش شامل، آموزه های زرتشتی و آموزه های اسلامی (قرآن و حدیث) است. یافته های پژوهش نشان می دهد که فردوسی از آموزه های فوق به شدت متاثر بوده است و این عواملتاثیر مستقیم بر صلح گرایی ومدارا جویی فردوسی داشته اند.

کلیدواژه ها:

شاهنامه فردوسی ، صلح و مدارا ، قرآن و حدیث ، دین اسلام ، آموزه های زرتشتی.