بررسی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن

نظریه ی بینامتنی حاصل رویکرد زبان شناختی به ادبیات  است که هر متن ادبی را زاییده ای از متون گذشته یا معاصر  می داند؛ به گونه ای که متن تازه(حاضر) خلاصه ای از متن یا متون متعدد (غایب) است. هدف از این پژوهش واکاوی مناسبات بینامتنی اشعار اقبال لاهوری و قرآن است، که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد زبان شناختی، روابط بینامتنی میان اشعار اقبال لاهوری و قرآن کریم را بیان کرده است. رابطه های موجود بین این دو متن، با هدف بیان مضامین و مفاهیم مشترک است . ازآن جا که علامه انس دیرینه ای با قرآن داشته، در راستای تشویق انسان ها به مفاهیم اخلاقی، از آیات - به صورت مستقیم و غیر مستقیم- استفاده نموده است. بر این اساس در جهت تحقق اهداف علامه اقبال، انواع بینامتنی در ابیات وی  نمود یافته که  در میان آنها، بینامتنیت نفی جزیی(اجترار) گستره وسیع تری را به خود اختصاص می دهد و بسامد بیشتری دارد. اما نمونه هایی از امتصاص(نفی متوازی) و حوار (نفی کلی) نیز در میان اشعار وی مشاهده می شود.

کلیدواژه ها:

بینامتنی ، قرآن ، اقبال لاهوری ، نفی جزیی