بررسی تاثیر تغییر اقلیم بر جریان رودخانه با استفاده از مدل بارش-روانابIHACRES (مطالعه موردی: حوضه محمدآباد در استان گلستان)

یکی از روش­های بررسی عکس­العمل حوضه­­های آبخیز به بارش­های محتمل، فرسایش و رسوبگذاری در مخازن استفاده از مدل های هیدرولوژیکی به عنوان ابزاری کارآمد برای شبیه­سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی می باشد. تغییرات اقلیمی نیز در سال­های اخیر باعث دگرگونی وضعیت منابع آبی جهان و به تبع آن تغییر بر رواناب رودخانه­ها، محیط­زیست، آب شرب و کشاورزی شده است. از این­رو در این تحقیق تاثیر پدیده تغییر اقلیم بر رواناب سطحی حوضه آبریز محمدآباد استان گلستان در دوره 2040-2011 میلادی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور ابتدا مدل بارش-روانابIHACRESبرای منطقه مورد مطالعه در دوره مشاهداتی (2010-1982) واسنجی گردید؛ سپس بر اساس نتایج مدلHadCM3تحت سناریوهایA1B، A2 و B1، مقادیر دما و بارش برای دوره آتی 2040-2011 با استفاده از مدلLAES-WG ریزمقیاس شده و به منظور شبیه­سازی رواناب حوضه به مدل  IHACRESمعرفی گردید. در تعیین ارزیابی مدل IHACRES از معیارهای عملکرد، شامل ضریب نش (NS)،ضریب تعیین (R2) و معیارهای خطای Bias و RMSE استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر این معیارها توسط مدل در دوره واسنجی به ترتیب0/50، 0/50، 0/12 و 0/85 و در دوره صحت سنجی  0/49، 0/46، 0/11 و 0/95 می­­باشد. در نهایت نتایج حاصل از پیش­بینی رواناب در دوره­های اقلیمی آتی نشان می­دهد که مجموع متوسط تغییرات رواناب سالانه درازمدت در دوره 2040-2011 به میزان 72/1 مترمکعب بر ثانیه در سناریوی A1B ، 86/4 متر مکعب بر ثانیه در سناریوی A2 و 25/0 متر مکعب بر ثانیه در سناریوی B1 نسبت به دوره 2010-1982 کاهش خواهد یافت.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، مدل های هیدرولوژیکی ، سناریو ، مدل LARS-WG ، مدل IHACRES