تخمین آبشستگی پایین دست سازه سیفون معکوس بالارود با استفاده از روش های فرا ابتکاری

فرسایش عمومی و پایین افتادن بستر رودخانه بالارود منجر به آشکار شدن سازه ی مدفون سیفون معکوس بالارود شده است. اختلاف به­وجود آمده در بالادست و پایین دست آن باعث تشکیل یک حوضچه­ی استغراق در پایاب آن شده است. جریان عبوری از روی لبه­ی پهن تاج سیفون معکوس منجر شده تا این سازه مانند یک شیب­شکن عمل نماید. در این تحقیق نتایج یک مطالعه مشابه درخصوص اثر دانه­بندی مصالح بستر حوضچه استغراق، عمق پایاب، پتانسیل کل و همچنین اثر عرض جت جریان ریزشی از روی تاج بدنه یک سیفون معکوس بر الگوی آبشستگی پایین­دست آن مورد بررسی قرار گرفته است.برای این منظور با استفاده از تحلیل­ابعادی و رگرسیون غیرخطی روابطی بدون بعد برای تخمین حداکثر عمق و مکان حفره آبشستگی و همچنین حداکثر ارتفاع و موقعیت مکانی تپه رسوبی در پایین دست این نوع سازه ها ارائه شده است. در بخش دوم تحقیق با استفاده ازسیستم داده کاوی برنامه­سازی ژنتیک و مدل شبکه­عصبی مصنوعی نسبت به تدقیق روابط اقدام گردید و در بخش سوم با استفاده از تحلیل حساسیت، تاثیر پارامترهای موثر بر ابعاد آبشستگی مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل نتایج نشان داد رگرسیون غیر­خطی به روش گام­به­گام پیشرو در مقایسه با مدل ارائه شده توسط برنامه­سازی ژنتیک و مدل شبکه­عصبی در تخمین پارامتر نسبی حداکثر عمق آبشستگی به­ترتیب از ضریب همبستگی 962/0، 971/0 و 991/0برخوردار است. از طرفی شیب خط برازش شده از بین مقادیر  نتایج مشاهداتی و محاسباتی هر سه مدل برای پارامترهای بدون بعد s/z، XS/z، hd/z، XD/zحاکی از برتری پیش­بینی انجام شده توسط شبکه عصبی مصنوعی می­باشد.

کلیدواژه ها:

برنامه سازی ژنتیک ، شبکه عصبی ، آبشستگی ، سیفون معکوس