نقش عوامل هیدرودینامیک در پیدایش و تحول پدیده های کارستی (کوه اشکوت، محمودآباد، شمال غرب ایران)

عوامل هیدرودینامیک، زمین ریخت های کارستی گوناگونی را بر روی کوه اشکوت در شمال غرب ایران پدید آورده اند. با اینکه پدیده های کارستی در مسیر درزها، شکستگی ها و گسل ها پدید آمده و گسترش یافته اند، اما انرژی جنبشی آبهای روان اهمیت بیشتری در پیدایش آنها دارد. در پژوهش حاضر تلاش بر این است تا زمین ریخت های کارستی ناشی از عوامل هیدرودینامیک را در این کوه شناسایی، دسته بندی و بررسی کنیم. روش کار در این پژوهش بیشتر روی بررسی های میدانی برای شناسایی زمین ریخت های کارستی، ویژگی های سنگ شناسی و برداشت داده های مورفومتریک آنها استوار می باشد. پدیده هایی مانند گریک، راهرو انحلالی، راهرو لایه بندی انحلالی و خیابان کارستی در بستر شکستگی های زمین ساختی و ناشی از نیروی هیدرودینامیک آبهای روان پدید آمده ا ند. برخی از زمین ریخت های کارستی کمیاب مانند لوله انحلالی و چاه عمودی در اثر نیروی دینامیک آبهای فرورو و بر روی آهک های بوجود آمده اند. در این کوه دو نمونه از لوله های انحلالی بنام لوله انحلالی زانویی و لوله انحلالی سیفون مانند شناسایی شده است. غارها، آبگذرهای کارستی، پل های آهکی و تونل های سرشتی از دیگر زمین ریخت های کارستی هستند که جریان آبهای زیرزمینی آنها را پدید آورده است. بررسی های اقلیمی نشان می دهد شرایط حال حاضر جهت شکل گیری بسیاری از پدیده های کارستی کوه اشکوت مناسب نیست بنابراین می توان سن زمین ریخت های کارستی این کوه را به دوره پلیستوسن نسبت داد.

کلیدواژه ها:

انحلال ، پدیده های زمین ساخت ، زمین ریخت کارستی ، عوامل هیدرودینامیک ، کوه اشکوت