بررسی حقوقی اثرات زیست محیطی ساخت سدهای بزرگ با تاکید بر سد ایلیسوی ترکیه

سدها یکی از سازه های مهم در سیستم های انتقال و منابع آب می باشند. این سازه ها از زمان های قدیم بدون دستیابی به اطلاعات کامل هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، هیدرومکانیکی و ... ساخته شده اند. سدها دارای اثرات مثبت و منفی برروی محیط زیست می باشند. از جمله مزایای آن را می توان کنترل رژیم جریان در نتیجه جلوگیری از وقوع سیلاب، تامین آب کشاورزی و مصارف شهری از طریق ذخیره آب و تولید انرژی عنوان کرد. با احداث یک سد در یک منطقه، نتایج اکولوژیکی نسبتا یکسانی حاصل می شود. اثرات زیست محیطی سدها می تواند بر اساس معیارهای مختلفی بر طبق اثرات کوتاه مدت و دراز مدت، اثرات بر سطح منطقه و نواحی که تحت تاثیر تاسیسات سد قرار دارد و اثرات اجتماعی و مزایا و خسارات طبقه بندی شود. دولت ترکیه از حدود ده سال پیش، با شروع به احداث سدی موسوم به ایلیسو در مرزهای جنوبی خویش، امنیت آبی و زیست محیطی کشورهای همسایه خود از جمله ایران و عراق را به مخاطره انداخته است. خشک شدن تالاب ها، شورشدن آب خلیج فارس، مرگ و میر تعداد زیادی از گونه های دریایی، افزایش پدیده گرد وغبار در خوزستان و تعداد زیادی از شهر های غربی و جنوب غربی ایران، اجرای سیاست نفت در برابرآب، افزایش مهاجرت به شهرها ،خشک شدن باغ ها و روستاهای جنوب کشور و... این ها تنها تعدادی از اثرات سوء محیط زیستی بر ایران به دلیل ساخت سد ایلیسو بر روی رود دجله توسط کشور ترکیه است.این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با گرد آوری مطالب و اطلاعات مورد نیاز با روش کتابخانه ای و سپس تحلیل آنها در صدد بررسی مغایرت احداث پروژه سد ایلیسو توسط دولت ترکیه با قواعد حقوق بین الملل و تعهدات آن دولت می باشد.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، ساخت سد ، سد ایلیسوی ترکیه ، حقوق بین الملل.