راهکارهای پیشگیری و کنترل رشد قارچ های مولد آفلاتوکسین در خوراک

با توجه به افزایش تولیدات کشاورزی و دامی جهت تامین نیاز جمعیت رو به افزایش جهان و گرم شدن تدریجی زمین از سال 1880 میلادی شیوع کپک ها و قارچ های تولیدکننده سموم گیاهی و یا مایکوتوکسین ها افزایش یافته است. آفلاتوکسین ها به وسیله بیشتر از 5 گونه قارچ آسپرژیلوس در مواد اولیه خوراک دام و طیور نظیر انواع غلات (ذرت و گندم)، بقولات و محصولات فرعی کشاورزی در داخل و در انواع کنجاله های وارداتی مشاهده می شوند. از طرفی وجود رطوبت و گرما از عوامل تحریک کننده رشد قارچ های مولد آفلاتوکسین در هنگام حمل و نقل دریایی توسط کشتی های تجاری و در انبارمانی خوراک های وارداتی در مناطق گرمسیر می باشند. از بین 18 نوع آفلاتوکسین، 11 نوع آن به نام های B1,B2 و G1,G2 و Q1 از قارچ های آسپرژیلوس و M1,M2,M4 در شیر و انواع فومونیسین (B3 و B1,B2) حاصل از قارچ های فوزاریوم بیشتر مورد توجه محققین و کارشناسان تغذیه دام و طیور قرارگرفته اند. بدیهی است استفاده از روش های موجود فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی جهت کنترل و مهار آفلاتوکسین ها نباید سبب گرانتر شدن خوراک، افزایش رطوبت (به دلیل رشد قارچ ها) و تغییر ماهیت فیزیکی و شیمیایی خوراک ها علی الخصوص طعم و مزه و یا تخریب اسیدهای آمینه، پروتئین ها و سایر ترکیبات مغذی بعد از فرآوری آن ها شود. بر اساس استاندارد اتحادیه اروپا حداکثر حد مجاز آفلاتوکسین B1 در خوراک دام و علوفه ها 5 (ppb) و در شیر مایع و ماست 0/05 (ppb) و پنیر 0/25 (ppb) تعیین شده است. بهترین روش مبارزه پیشگیرانه و نگهداری خوراک ها در محیط خشک، کم رطوبت با تهویه مناسب و خنک سازی دائم محل نگهداری خوراک ها و تغذیه سریع آنها در کمتر از 10 روز به دام های پرورشی است تا عوارض مسمومیت در مصرف کنندگان بروز نکند.

کلیدواژه ها:

کنترل آفلاتوکسین ، قارچ ها ، خوراک دام و طیور ، شیر