تاثیر آراء فلسفی ملاصدرا بر مکتب اخلاقی او

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 399

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WPH-14-54_009

تاریخ نمایه سازی: 25 خرداد 1398

چکیده مقاله:

آراء فلسفی ملاصدرا بر قواعد کلی و جهت گیری های اخلاقی او (از این دو به مکتب اخلاقی تعبیر می کنیم) تاثیر گذار است. وجودشناسی ملاصدرا اخلاق را زیر مجموعه نظام هدفمند الهیاتی خود قرار داده و تلقی او از هستی و انسان پیامدهای متمایزی در مکتب اخلاقی وی داشته است. بنابر مبنای تجرد نفس ارتباط اعمال انسان و سرنوشت اخروی او و نیز بحث تناسخ باطنی (که با لزوم مراقبه و محاسبه اخلاقی مرتبط است) بستری مناسب می یابد. همچنین حدوث و بقاء نفس در نظر صدرا اهمیت رفتار بدنی در ترقی نفسانی را روشن می کند. تحول پذیری نفس و اسباب تحول آن بر لزوم مراقبه بر رفتارهای بیرونی و حتی نیات درونی در تبیین مکتب اخلاقی صدرا تاثیرگذار بوده است و مبنای قوای نفس و وحدت آن لزوم مداومت بر عمل صالح و پرهیز از عمل منافی ارتقاء وجودی را تبیین می کند. قاعده اتحاد عاقل و معقول نیز بر عینیت اخلاق و هویت وجودی انسان صحه می گذارد. اصالت و تشکیک وجود، لزوم جهت دهی اخلاقی رفتار در تقرب به خداوند را تبیین و قاعده سنخیت علت و معلول، ذاتی و غیر قراردادی بودن اخلاق در مکتب صدرا را مشخص می کند. حرکت جوهری و ارتباط ذاتی نفس و بدن، نفی نسبی گرایی اخلاقی را تبیین و مباحث فطرت نیز موضع صدرا در وحدت گرایی یا کثرت گرایی اخلاقی را مشخص می کند. بسیاری از معضلات مکاتب اخلاقی از جمله سوال در مورد ذهنی یا عینی بودن اخلاق، تکلیف گرایی یا فضیلت گرایی در اخلاق، کثرت گرایی یا وحدت گرایی در گرایش های اخلاقی در نوع انسان، وظیفه گرایی یا نتیجه گرایی در اخلاق و ... در تفسیر حکمت متعالیه به سرانجامی روشن می انجامد.

نویسندگان

سید محمد حسین میردامادی

فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان، ایران

علی ارشد ریاحی

استاد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آشتیانی، جلال الدین. (1381). شرح بر زادالمسافر، قم: بوستان کتاب. ...
  • جوادی آملی، عبداله. (1376 ). رحیق مختوم، ج 2، قم: ...
  • جوادی آملی، عبداله. ( 1385 ). مبادی اخلاق در قرآن، ...
  • جوادی آملی، عبداله. (1387). تفسیر انسان به انسان، قم: اسراء. ...
  • حسن زاده آملی، حسن. (1390). اتحاد عاقل به معقول، قم: ...
  • فتحعلی خان، محمد. (1377). فلسفه اخلاق، قم: مرکز جهانی علوم ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی. ( 1367). دروس فلسفه اخلاق، تهران: اطلاعات. ...
  • مطهری، مرتضی. ( 1382). فلسفه اخلاق، تهران: صدرا. ...
  • ملاصدرا. (1366). تفسیر القرآن الکریم، ج 7، قم: بیدار. ...
  • ملاصدرا. ( 1376). مشاعر، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران: امیرکبیر. ...
  • ملاصدرا. (1340). رساله سه اصل، تصحیح سیدحسین نصر، تهران: دانشگاه ...
  • ملاصدرا. ( 1380). اسرار الآیات، تهران: بنیاد حکمت اسلامی. ...
  • ملاصدرا. ( 1380). المبدا و المعاد، تصحیح آشتیانی، قم: دفتر ...
  • ملاصدرا. ( 1381).رساله سه اصل، تصحیح سیدحسین نصر، تهران: بنیاد ...
  • ملاصدرا. (1381). کسر اصنام الجاهلیه، تصحیح محسن جهانگیری، تهران: بنیاد ...
  • ملاصدرا. (1382). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح سیدجلال الدین ...
  • ملاصدرا. (1383). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، ج 1، 2، ...
  • ملاصدرا. (1385).  ترجمه مفاتیح الغیب، محمد خواجوی، تهران: مولی. ...
  • ملاصدرا. ( 1386). مفاتیح الغیب، ج 1، تصحیح نجفقلی حبیبی، ...
  • ملاصدرا.  (1389). اکسیر العارفین، تهران: بنیاد حکمت اسلامی. ...
  • ملاصدرا. ( 1389). الواردات القلیبه، تهران: بنیاد حکمت. ...
  • ملاصدرا. ( 1389). تفسیر القرآن الکریم، ج 8، تصحیح سیدصدرالدین ...
  • ملاصدرا. ( 1391). المشاعر، تصحیح مقصود محمدی، تهران، بنیاد حکمت ...
  • نراقی، احمد. (بی تا). معراج السعاده، قم: مرکز نشر اسلامی. ...
  • نصر، سیدحسین. (1371). معارف اسلامی در جهان معاصر، تهران: امیرکبیر. ...
  • نمایش کامل مراجع