مراتب ادراک فضای سیال در مسجد جامع تبریز؛ با نگاهی به مفهوم حرکت در آراء ملاصدرا

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 556

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WISDOM-9-2_008

تاریخ نمایه سازی: 22 خرداد 1398

چکیده مقاله:

حرکت لازمه ی ادراک معمارانه است. فضای معماری به واسطه خواص پویایی، سیالیت و مکث، موجبات حرکت فیزیکی، بصری و ذهنی را در ناظر فراهم می آورد.در فلسفه، عامل حرکت مبنای ادراک حقایق جهان مادی است. فیلسوفان اسلامی، حرکت را امری کمالی و دارای غایت می دانستند که مشمول اصل قوه و فعل است.طبق نظریه ی حرکت جوهری ملاصدرا، وجود مادی به واسطه ی حرکت دائمی خود به سمت وجود روحانی، با طی مراتب و گذر از عوالم محسوسات، خیالات و معقولات به ادراک حقیقی جهان نائل می شود.پژوهش حاضر از نوع کیفی تحلیلی-توصیفی بوده و راهبرد پژوهش مطالعه ی موردی با رویکرد تفسیری می باشد. این مقاله با تحلیل تجربه ی ادراکی ناظر در مسجد جامع تبریز، مقارنه ی حرکت و ادراک در فلسفه و معماری را مورد بررسی قرار می دهد. از نتایج عمده ی پژوهش، بین مراتب استکمالی بدن تا نفس در کسب معرفت بر مبنای فلسفه ی حرکت جوهری و مراحل ادراک تجربی فضا از ماده به معنا در معماری اسلامی، هم خوانی قابل توجهی مشاهده می شود. معماری اسلامی با ایجاد فضای معنوی خاص همواره بستری برای کشف و شهود درونی ناظر فراهم می ساخته و با توجه به ویژگی های سیالیت، تجربه ی ادراکی ناظر را از نازل ترین مراتب به سوی کامل ترین آن هدایت می کرده است.

نویسندگان

مرتضی شجاری

استاد تمام و عضو هیات علمی گروه فلسفه، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه تبریز.

صفا سلخی خسرقی

دانشجوی دکتری تخصصی معماری اسلامی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز(نویسنده مسئول).

مازیار آصفی

دانشیار و عضو هیات علمی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ارجح ، اکرم. (1379). رمزپردازی در مسجد. مجموعه مقالات دومین ...
  • اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان. (بدون تاریخ). مرآه البلدان (جلد 4). ...
  • بروجردی، اشرف. (1376). بررسی تطبیقی روشهای تربیتی در مکتب رفتارگرایی ...
  • پاپکین ، ریچارد؛ استرول، آوروم. (1374). کلیات فلسفه. مترجم: ج. ...
  • پروند، شادان؛ تولایی، نوین. (1376). آشنایی با ویژگیهای فضایی- مکانی ...
  • پنج تنی، منیره؛ منصوریان، یزدان؛ مبینی، مهتاب (1396). پدیدارشناسی تجربه ...
  • ................. . (1394). حرکت درادبیات و معماری.. بازیابی از باشگاه ...
  • دامیار، سجاد؛ ناری قمی، مسعود. (1391). مطالعه تطبیقی مفهوم فضا ...
  • رضازاده ، راضیه. (1380). تاثیر شکل معماری مسجد در درک ...
  • ستاری ساربانقلی، حسن. (1380). تجلی عرفان، نور و رنگ در ...
  • سلیمانی، محمد. (1378). انتزاع گری در مساجد ایران. مجموعه مقالات ...
  • شیرازی، صدرالمتالهین. (1383). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه. جلد ...
  • شولتز، کریسین نوربرگ. (1353). هستی، فضا و معماری. مترجم: محمد ...
  • عرفانیان، جواد؛ رسا، پریسا. (1376). رابطه بین صورت و معنا ...
  • معماری پایدار [مقاله کنفرانسی]
  • کاپلستون، فردریک. (1362). تاریخ فلسفه.جلد 1.. مترجم: ج. مجتبوی. تهران: ...
  • کاوندی، سحر. (1384). معرفت شناسی ادراک عقلی از نظر ملاصدرا. ...
  • کربلایی تبریزی، حافظ حسین. (1383). روضات الجنان و جنات الجنان. ...
  • گروتر کورت،یورگ. (1386) .زیبایی شناسی در معماری.مترجم: جهانشاه پاکزاد،عبدالرضا همایون. ...
  • محمد حجازی، مهرداد. (1380). سمبولیسم در معماری مسجد. معماری مسجد ...
  • مددپور، محمد. (1387). حکمت انسی و زیبایی شناسی عرفانی هنر ...
  • معماریان، غلامحسین. (1386). سیری در مبانی نظری معماری . سروش ...
  • ملازاده، کاظم؛ محمدی، مریم. (1379). مساجد تاریخی. نسخه چاپ دوم. ...
  • ملاصدرای شیرازى، صدرالمتالهین. (1282ق ). اسفار. جلد 3. انتشارات بنیاد ...
  • ملاصدرا، صدرالمتالهین. (1394). شناخت شناسی. بازیابی از پایگاه اطلاع رسانی ...
  • مومنی، ناصر. (1391). واکاوی دیدگاههای صدرایی پیرامون فرآیند ادراک حسی. ... [مقاله ژورنالی]
  • مهدوی نژاد، محمدجواد؛ ناگهانی، نوشین. (1390). تجلی مفهوم حرکت در ...
  • مینورسکی، ولادیمیر. (1337). تاریخ تبریز. مترجم: ع. کارنگ. تبریز. ...
  • نادر میرزا. (1351). تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز. ب ا ...
  • نجفی افرا، مهدی. (1388). معنی و وجود حرکت در فلسفه ... [مقاله ژورنالی]
  • نورمحمدی، سوسن. (1390). جایگاه انسان در تحول معنای فضای معماری ...
  • ........... . (1394). مستند ایران: مسجد جامع تبریز. http://www.telewebion.com(2018.3.12) ...
  • Chan,C. (2012). Motion in design. Retrieved from http://www.public.iastate.edu.(2018.3.12). ...
  • Collins, P. (2014). Encyclopaedia Britannica. http://www.britannica.com.(2015.5.6). ...
  • Dursun , P. (2009). Architects are Talking about Space. 7th ...
  • Harris, y. (2002). Architecture and Motion: Ideas on Fluidity in ...
  • Bourdieu, P. (1984). Distinction: A Social Critique of the Judgment ...
  • Kurtuncu, B. K. (2008). Decoding Spatial Knowledge and Spatial Experience. ...
  • Porter, t. (1997). the architects s eye: The Architect s ...
  • Gibson, James J., (2014), The Ecological Approach to Visual Perception: ...
  • Wollfin. H. (1885), Principles of Art History: The Problem of ...
  • Lipps, Theodore, (1897), Raumaestheetik und geometrisch - optische tauschungen, Leipzig; Barth. ...
  • Nohl, W. (2001) Sustainable landscape use and aesthetic perception preliminary ...
  • نمایش کامل مراجع