تاثیر ناسیونالیسم بر پی ریزی دولت مدرن در ایران

کشور و ملت ایران به دلیل برخورداری از تمدن درخشان دیرینه و تاسیس اولین امپراتوری گسترده و تاثیرگذار بشری از مقوله ی دولت و ملت بیگانه نبود. در تقسیم بندی انواع حکومت از سوی اندیشمندان غربی، امپراتوری ایران باستان همواره مد نظر بوده است، آنچه محرک خواست پی ریزی دولت مدرن گردید ناسیونالیسم قوی ایرانی است که خود را به اشکال گوناگون نشان داد. خواست روشنفکران ناسیونالیست و روحانیت مذهبی و فئودال ها در انقلاب مشروطیت در راستای دولتسازی بوده است، استقلال ایران و آزادی مردم و بنایساختار دولت نوین و میهن دوستی با هم گره خورده بودند تا استعمار و استبداد در ایران را به زانو درآورند. آرزوهای بزرگ مشروطه خواهان بدلایلی چند به بار ننشست تا با روی کار آمدن رضا شاه پهلوی و سلسله ای نو بنیاد از ایدئولوژی ناسیونالیسم برای دولت سازی و متمرکز ساختن قدرت حکومت و سلسله تغییرات اساسی یا همزمان با مدرنیزه ساختن کشور و تجدد، به شکل گسترده ای استفاده شد، دوره ی رضا شاه را باید دورهی ناسیونالیسم دولتی و باستان گرایی نامید هر چند وی از دیکتاتوری و استبداد مشحون بود.دراین مقاله به مختصات ویژگی های ساختار و دولت نوین در ایران که سابقه ی طولانی ندارد و به پایان دوره ی قاجار و آغاز حکومت رضاشاه پهلوی بر می گردد، پرداخته می شود و چگونگی شکلگیری دولت که متاثر از ناسیونالیسم بوده میپردازیم و تاثیر قدرتمند ناسیونالیسم در تمامی ابعاد دولت و جامعه ی ایران (مدنی وسیاسی) را مورد شناسایی قرار داده سعی بر آن است تا حد مقدور از قضاوت های هنجاری و ارزشی پرهیز شود و با تحلیل علمی و منطقی به موضوع نگاه شود.

کلیدواژه ها:

ایران ، ناسیونالیسم ، دولت ، ملت (مردم) ، حکومت