پیامد نبرد غجدوان بر جغرافیای سیاسی منطقه ماوراءالنهر و مناسبات درونی قدرت در ایران

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 387

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HSW-2-1_006

تاریخ نمایه سازی: 19 خرداد 1398

چکیده مقاله:

  بی تردید یکی از مهمترین چالش های فراروی صفویان از آغازین سال­های تشکیل حکومت آنان در ایران، نحوه رویارویی با ازبکان به عنوان یکی از دشمنان سرسخت خود در مناطق شمال شرقی بوده است. آن­ها که در برابر صفویان داعیه سرزمینی و مذهبی داشتند، به هنگام گسترش و تثبیت قدرت شاه اسماعیل در قلمرو ایران دغدغه زیادی را در منطقه خراسان برای وی پدید آوردند. لاجرم نخستین شاه صفوی که او نیز در برابر قدرت مخرب ازبکان از داعیه های مشترک برخوردار بود، می بایست با صلابت و جدیت جلوی پیشروی آن­ها را به درون خراسان سد نماید. نبرد مرو به مقاصد شاه اسماعیل جامه عمل پوشاند؛ اما نبرد دیگری موسوم به غجدوان که با فاصله ای نه چندان طولانی در آن سوی جیحون رخ داد، با شکست سپاهیان شاه اسماعیل به پایان آمد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که این ناکامی چه تاثیری بر جغرافیای سیاسی منطقه ماوراءالنهر و بر مناسبات درونی قدرت در ایران نهاده است نتایج این تحقیق نشان می دهد که نبرد غجدوان ضمن پایان دادن به آمال و برنامه های شاه اسماعیل جهت اشاعه قدرت صفویان در آن سوی جیحون به تدوام حکومت بازماندگان تیمور در منطقه ماورءالنهر خاتمه بخشید و از سوی دیگر پریشانی نظام طریقتی را در ساختار قدرت صفویان آشکار ساخت.  

نویسندگان

عبداله متولی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اراک

علی زارعی

دانشجوی دکتری تاریخ، پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسپناقچى، محمد عارف، (1379). انقلاب الاسلام بین الخواص و العوام ...
  • اسکندر بیگ، (1382). تاریخ عالم آراى عباسى ، تصحیح ایرج ...
  • اعتماد السلطنه ، محمد حسن خان، (1367). تاریخ منتظم ناصرى ...
  • افوشته­اى نطنزى ، محمود بن هدایت الله، (1373). نقاوه الآثار ...
  • امینى هروى، امیر صدر الدین ابراهیم، (1383). فتوحات شاهى، محمد ...
  • بدلیسى ، شرف خان، (1377). شرفنامه ، تصحیح ولادیمیر ولییامینوف ...
  • بیات ، عزیز الله، (1384). تاریخ تطبیقى ایران با کشورهاى ...
  • پیرنیا، حسن؛ اقبال آشتیانى، عباس، (1380). تاریخ ایران از آغاز ...
  • تتوى، قاضى احمد؛ قزوینى ، آصف خان، (1382). تاریخ الفی ...
  • توزک جهانگیرى، نور الدین محمد، (1359). جهانگیر نامه ، محمد ...
  • جعفریان ، رسول، (1379). صفویه در عرصه دین فرهنگ و ...
  • جنابدى ، میرزا بیگ، (1378). روضه الصفویه ، تصحیح غلامرضا ...
  • چلبى، مصطفى بن عبدالله، حاجى خلیفه، (1376). تقویم التواریخ ، ...
  • خاتون آبادى، سید عبد الحسین الحسینى ، (1352). وقایع السنین ...
  • خنجى، فضل الله بن روزبهان، (1362). سلوک الملوک، تصحیح محمد ...
  • خواند میر، غیاث الدین بن همام الدین، (1380). تاریخ حبیب ...
  • دوغلات ، میرزا محمد حیدر، (1383). تاریخ رشیدى، تصحیح عباس ...
  • راوندى، مرتضى، (1382). تاریخ اجتماعى ایران ، تهران : انتشارات ...
  • روملو، حسن، (1384). احسن التواریخ، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: ...
  • رهربرن، (1349). نظام ایالات در دوره صفویه ، ترجمه کیکاوس ...
  • ریپکا، یان، (1381). تاریخ ادبیات ایران از دوران باستان تا ...
  • سایکس، سرپرسى، (1380). تاریخ ایران ، ترجمه سید محمد تقى ...
  • سیوری، راجر، (1380). صفویان، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی. ...
  • سیستانى ، ملک شاه حسین بن شاه محمود، (1383). احیاء ...
  • صفا، ذبیح الله، (1378). تاریخ ادبیات در ایران ، تهران ...
  • عرب قطغان، (1385). مسخر البلاد ، تصحیح نادره جلالى ، ...
  • قزوینى اصفهانى، محمد یوسف واله، (1372). خلد برین ، تصحیح ...
  • قزوینى ، بوداق منشى، (1387). جواهر الاخبار، تصحیح محسن بهرام ...
  • قمى، قاضى احمد بن شرف الدین الحسین الحسینى، (1383). خلاصه ...
  • گنابادى، قاسمى حسینى، (1387). شاه اسماعیل نامه ، تصحیح جعفر ...
  • مبارک، ابو الفضل، (1385). اکبرنامه تاریخ گورکانیان هند، تصحیح غلامرضا ...
  • مستوفى ، محمد محسن، (1375). زبده التواریخ ، تصحیح بهروز ...
  • منتظر صاحب، اصغر (به کوشش)، (1384). عالم آراى شاه اسماعیل ...
  • نوایى، عبد الحسین، (1379). رجال کتاب حبیب السیر، تهران : ...
  • نوایى، عبد الحسین، (2536). اسناد و مکاتبات تاریخى از تیمور ...
  • واصفى، زین الدین محمود، (1349). بدایع الوقایع ، تصحیح الکساندر ...
  • وحید قزوینى، میرزا محمد طاهر، (1383). تاریخ جهان آراى عباسى ...
  • نمایش کامل مراجع