ارزیابی میزان مطابقت روایات تفسیری ابن عباس با روایات اهل بیت (علیهم السلام)

 میزان مطابقت روایات تفسیری ابن عباس با روایات اهل بیت‰ نصرت نیل ساز * الهام زرین کلاه ** تاریخ ارسال: 21/11/96   |   تاریخ پذیرش: 03/06/97 چکیده عبدالله بن عباس، صحابی برجسته پیامبرˆ و از سرآمدان تفسیر است. باتوجه به تصریح خود او به علم آموزی؛ به ویژه یادگیری تفسیر از حضرت علی†، و همچنین اشاره عالمان به این مسئله به هنگام تبیین جایگاه وی در تفسیر، این مقاله با به کارگیری روش کتابخانه ای، تجزیه و تحلیل آماری متن و اسانید، به بررسی میزان مطابقت روایات تفسیری وی با روایات ائمه† با تاکید بر جامع البیان طبری و نورالثقلین حویزی می پردازد. بررسی ها نشان می دهد در 80درصد روایات، مطابقت یا به نحو تطابق کامل و یا در قالب روابطی همچون عام و خاص، مطلق و مقید، مبین و مجمل وجود دارد. این تطابق در حوزه های مختلف، اعم از کلامی، فقهی و ادبی و در موضوع هایی همچون عدم رویت جسمانی خداوند، حلیت متعه و جواز مجاز و غیره، دیده می شود. در تحلیل سندی نیز روشن می شود که بیشتر این تطابق ها در طریق سعید بن جبیر، علی بن ابی طلحه، ضحاک بن مزاحم، عطاء و مجاهد وجود دارد. گفتنی است، در میان ائمه†، بیش ترین تطابق روایات ابن عباس با روایات امام صادق† است. کلیدواژگان ابن عباس، اهل بیت‰، جامع البیان، نورالثقلین، روایات تفسیری، مطابقت. * Assistant Professor, Department of the Quranic Sciences and Hadith, Tarbiat Modarres University,   |   [e-mail] ** (Corresponding Author) Assistant Professor, Department of the Quranic Sciences and Hadith, Eqlid Higher Education Center,   |   [e-mail] * استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران،   |    [e-mail] ** استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، مرکز آموزش عالی اقلید، نویسنده مسئول   |   [e-mail]

کلیدواژه ها:

ابن عباس ، اهل بیت (علیهم السلام) ، جامع البیان ، نورالثقلین ، روایات تفسیری ، مطابقت