بررسی اصطلاح شناسی و کیفیت ترجمه اصطلاحات شاهنامه فردوسی درترجمه بنداری

ترجمه شاهنامه فردوسی به قلم فتح بن محمد بنداری در سال621ه.ق.یعنی هفت سال پس از تاریخ کهن ترین دست نویس باقیمانده از شاهنامه انجام شده است. ترجمه بنداری در دهه های اخیر همواره به عنوان یکی از منابع عهده برای تصحیح شاهنامه بوده است. شیوه بنداری را میتوان حد واسطی میان ترجمه و تلخیص دانست. مبنای تامل این پژوهش واکاوی شیوه و کیفیت ترجمه اصطلاحات موجود در شاهنامه فردوسی به قلم بنداری و بررسی این شاخص است که بنداری تا چه حد در انتقال این اصطلاحات در زبان مقصد موفق عمل کرده است. برای این منظور، اصطلاحات موجود در شاهنامه فردوسی به بخش های اصطلاحات دینی- آیینی و اساطیری، اداری و دیوانی، رزمی و نظامی، بزمی، ادبی و هنری، اصطلاحات جانوری و نباتی، ابزارها و ترکیبهای متشکل از اسامی خاص و عام تقسیم شده اند و کیفیت و روش برگردان این مصطلحات در ترجمه بنداری مورد بررسی قرار گرفته است. مطابق نتایج این پژوهش، بنداری در بسیاری از موارد، به جای یافتن ترجمان دقیق اصطلاحات، معنای کاربردی اصطلاح را در سطح معنایی جمله نشان داده و در موارد معدودی نیز، معادلهای صحیحی برای اصطلاحات برنگزیده است. همچنین اولویت اصطلاح شناسی بنداری نه قاموسی که بیشتر کاربردی است. بنداری اصطلاحات رزمی و بزمی، ادبی و هنری، جانوری و نباتی را بیشتر از ترجمه قاموسی یا ترجمه های نزدیک به آن بر مبنای کاربردگرایی وام گرفته؛ در حوزه اصطلاحات اداری و دیوانی و ابزارها، از اصل واژه های مبدا نیز یاری جسته است. اصطلاحات دینی- آیینی و اساطیری نیز از تقید و تعهد دینی او متاثر شده، گاه به واژه های معادل آنها در فرهنگ اسلامی برگردان شده است.

کلیدواژه ها:

شاهنامه فردوسی ، ترجمه بنداری ، اصطلاح شناسی