نقش خدایان ایلامی در شکل گیری تثلیث ایزدی هرمزد- میترا- آناهیتا

بررسی و تحلیل دین باستانی ایران مستلزم آشنایی دقیق با دین و خدایان ایلامی است که از هزاره چهارم پیش از میلاد تا آغاز ورود آریاییها نقش مهمی در شکل گیری برخی ایزدان دین ایرانی داشتهاند. در این جستار، پیشینه دین ایلامی و ایزدان و ایزدبانوان مهم مورد پرستش ایلامیان تحلیل گردید. مار به عنوان نقشمایه مهم آیین ایلامی مورد توجه قرار گرفت. پینیکر، ایزدبانوی آسمان برابر ایشتر بابلی بود. بعدها کریریشا ایزدبانو مادر جای او را گرفت. هومبان و هوتران در هزاره دوم پ.م. پرستیده میشدند و اینشوشینک، خدای برتر شهر شوش، با این دو یک تثلیث ایزدی تشکیل داد که بسیار همانند تثلیث ایزدی ایرانیان مندرج در اوستای جدید بود، یعنی هرمزد میترا آناهیتا. شخصیت اینشوشینک بیشک در شکلگیری میترای ایرانی موثر بود. از تاثیرات دیگر دین ایلامی، نیروی کیدن بود که در شکلگیری خورنه یا فره ایرانی تاثیر گذارده است.

کلیدواژه ها:

دین ایلامی ، اینشوشینک ، هرمزد ، میترا ، کیدن ، خورنه یا فره.