بررسی کاربرد پایش باستانشناختی محوطه های باستانی با استفاده از سنجش از دور با تاکید بر کنترل محوطه ها

تحولات جاری جوامع در حال توسعه، مانند گسترش شهرها، کشاورزی، حفاری های غیر مجاز و حوادث طبیعی، محوطه های باستانی را به شدت تهدید و دچار تغییر و نابودی میکنند. پایش باستان شناختی علاوه بر کاهش هزینه و سهولت بررسی و عدم نظارت میدانی بر محوطه های باستانی، در هر نقطه از جهان امکانپذیر است. پایش باستانشناختی با تاکید بر قابلیتهای چند طیفی انواع تصاویر ماهوارهای با قدرتهای تفکیک مکانی متوسط، بالا و خیلی بالا، همچنین با تفکیک زمانی مختلف، تصاویر هوایی اخذ شده با هواپیماهای باسرنشین، پهپادها و تصاویر راداری میتوانند، تغییرات ناشی از این تحولات را مشخص کند. مهمترین مزیت سنجش از دور، اخذ تصاویر از موقعیت یکسان در زمانهای مختلف است. استفاده از این روش در دشتهای سیلابی چون: سوریه، عراق، ترکیه، فلسطین، ایران و افغانستان بسیار موثر است. هدف از مطرح نمودن این روش با توجه به بودجه سازمان و نهادهای میراث فرهنگی، ارایه5 راهکاریامکان پذیر جهت دستیابی به آگاهیهای دقیق جغرافیای مکانی محوطه های باستانی و تغییرات آنها در کمترین زمان برای نظارت و حفاظت کلی محوطه های باستانی است. این پژوهش قصد دارد، به بررسی کاربرد سنجش از دور برای آشکارسازی تغییرات ناشی از این تهدیدات در راستای کنترل حفاظت محوطه های باستانی بپردازد. از جمله کاربردها و ضرورتهای امر پایش باستان شناختی میتوان به این موارد اشاره نمود: بررسی تغییرات محوطه ها در گذر زمان و ثبت کیفی و کمی تغییرات، تشخیص سریع تخریب و هشدارهای پیشگیرانه، دسترسی به روز به داده های مکانی با صرف کمترین هزینه و زمان و تحلیل آنها، تحکیم و تحکم ضمانت اجرایی قوانین مربوط به میراث فرهنگی، ایجاد بستر نظارتی و حفاظتی از حرایم میراث فرهنگی، پیگیریهای سریع حقوقی و همچنین راهگشای سیاست های برنامه توسعه پایدار کشور برای حفظ میراث فرهنگی و توجه بیشتر به امر میراث فرهنگی در چشم انداز برنامه توسعه ی بعدی است.

کلیدواژه ها:

پایش ، پایش باستان شناختی ، سنجش از دور ، آشکارسازی تغییرات ، تحکیم قوانین میراث فرهنگی