مسکن پایدار با تاکید بر فضای باز و نیمه باز

امروزه در اثر بکارگیری سیاست انبوه سازی و کوچک سازی در جوامع شهری بزرگ، مسکن سنتی معنا و مفهوم خود را از دست داده و به دنبال کاهش عملکردها ، به یک سرپناه تقلیل یافته و مجتمع های مسکونی بدون تامین عناصر و فعالیت های مکمل، گسترش می یابند. گذر زمان تغییر در نیازها و مفاهیم را اجتناب ناپذیر می سازد، اما برخی نیازها، خصوصا روحی و فردی، دارای ذات پایدار است و گذشت زمان ممکن است تنها از لحاظ فرمی آنها را دچار تغییر کند. از جمله ی این گونه نیازها می توان به نیاز بشر به ارتباط با طبیعت و فضای باز، خلوت و گسترش روابط اجتماعی اشاره کرد، که خود را در معماری مسکن در فضاهای باز (حیاط و...) و نیمه باز (ایوان و...) جلوه گر می کند. این پژوهش به بررسی مفهومی و عملکردی فضاهای باز و نیمه باز در معماری مسکن می پردازد. از این رهگذر ابتدا به بررسی تاریخچه ی پیدایش مجتمع های مسکونی در ایران و سپس شناخت این فضاها به لحاظ معنایی با دو رویکرد سنتی و ضوابط ساختمانی پرداخته، و در مرحله بعد این فضاها به عنوان عناصر اقلیمی در جهت ایجاد معماری پایدار تشریح می شود. هدف از این پژوهش لزوم توجه به فضاهای باز و نیمه باز به عنوان عاملی در بالا بردن کیفیت و غنای فضایی خانه و نیز عامل تاثیرگذار در جهت کاهش مصرف انرژی و تحقق معماری پایدار است. بخشی از مطالعات به صورت کتابخانه ای و بخشی از آن به صورت میدانی انجام شده است. در مطالعه کتابخانه ای گردآوری اطلاعات از طریق کتاب، مجلات و پایان نامه های مرتبط با موضوع صورت گرفته است. در مطالعه میدانی اهمیت فضای باز و نیمه باز در مجتمع های مسکونی از طریق بررسی نمونه های موردی داخلی وخارجی صورت گرفته است. در نتیجه گیری با در نظر داشتن مفهوم عملکرد فضای نیمه باز و باز و تاثیرگذاری آن به عنوان عنصری پایدارساز در معماری مسکونی پیشنهادها و توصیه هایی معمارانه برای طراحی مسکن معاصر ارایه می گردد.

کلیدواژه ها:

معماری پایدار ، مجتمع مسکونی ، فضاهای باز ، فضاهای نیمه باز ، عملکرد مسکونی ، معماری سنتی