تحلیل نشانه شناختی مفهوم مکان مقدس در مساجد ایران از صدر اسلام تا قرن ششم هجری

در دوران معاصر با توجه به پیشرفت چشمگیر تکنولوژی و علم شاهد ساخت مساجد زیادی در اقصا و نقاط کشور هستیم که دارای تمایز بسیار زیادی با مساجد سنتی گذشته است، که باعث به وجود آمدن تغییرات زیادی در کالبد مساجد معاصر شده است ، اما نکته حایز اهمیت در اینجا این است که آیا مساجد کنونی می تواند تمامی ابعاد و مفاهیم و بار معنوی مساجدی که در گذشته وجود داشته در برگیرد در این مقاله سعی شده است با بررسی و مطالعه مساجد از صدر اسلام تا قرن ششم هجری به تحلیل تمامی ابعاد و جنبه های الزامی برای ساخت مساجد مطابق با شرایط و احکام شرع و اسلام پرداخته شود.و بتوان علت به وجود آمدن این حجم از تغییرات در ساختار مساجد مورد بررسی قرار داده شود. و از نتایج حاصل ازمقایسه این مساجد در دوران مختلف دراین تحقیق ارایه بهترین الگو وکالبد برای ساخت مساجد در عصر حاضر می باشد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی –تحلیلی است. به همین منظور در ابتدا با برخی مفاهیم نظری از جمله نشانه و نشانه شناسی مورد بررسی قرار گرفته است تا به درک بیشتر و دقیقتری نسبت به نشانه و عناصر و اجزای اصلی مسجد بپردازیم ودر ادامه به تحلیل و بررسی دقیق مسجد سازی در دوره های مختلف پرداخته شده است.نتایج حاصل شده از آن ناشی از این است که مساجد گذشته، با توجه به این که دارای اجزاءو عناصری هستند که به مرور در هر دوره به آن افزوده یا کاسته شده است دربرگیرنده ی ابعاد و مفاهیم معنوی است و قواعد و اصول اسلامی در آن رعایت شده است و در نتیجه معماری با کیفیت تر و ارزشمند تری نسیت به عصر حاضر داراست ؛ به این دلیل که یکی از وظایف معماری ایجاد فضا بر اساس اثر بخشی بر هویت بنا است.

کلیدواژه ها:

معماری مسجد ، مسجد ونشانه شناسی ، نشانه ومعنا ، معماری قرون نخست اسلامی