بررسی تطبیقی روش های کمی سنجش میزان توسعه یافتگی فرهنگی شهرستان های استان کرمان (تحلیل عاملی، تاکسونومی عددی، شاخص توسعه انسانی، و امتیاز استاندارد)

مبحث توسعه، یکی از چالش برانگیزترین مباحث دنیای امروزی است که از شرایط مختلف مکانی و زمانی، و همچنین میزان ارزش متفاوت معیارهای مختلف، در سنجش، توسعه نشیت می گیرد. سنجش توسعه یافتگی یک ناحیه مستلزم شناخت و تعریف شاخص ها و روش های سنجش و اندازه گیری مناسب است. از این رو، این تحقیق با بهره گیری از روش های کمی شناخته شده به تبیین میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان کرمان از منظر توسعه فرهنگی پرداخته و آن ها را سطح بندی می کند. بنابراین، با این هدف، 17 شاخص توسعه فرهنگی، با توجه به ادبیات موضوع حاضر و اطلاعات و داده های در دسترس، قابل استخراج و موجود تعریف گردید. محاسبات روش های تاکسونومی عددی، شاخص توسعه انسانی، و شاخص امتیاز استاندارد، از طریق کدنویسی در نرم افزار MATLAB انجام گردید و برای اجرای محاسبات روش تحلیل عاملی از نرم افزار SPSS بهره برده شد. همچنین، برای تدقیق و تفسیر بهتر نتایج، هم زمان، از نرم افزار EXCEL استفاده گردید. در نتایج به دست آمده از این 4 روش کمی، اختلاف معناداری مشاهده نگردید و همه ی یافته ها حاکی از آن است که اختلاف فاصله در توسعه یافتگی فرهنگی، در شهرستان های استان کرمان، بسیار زیاد است؛ تا آن جا که اختلاف فاصله ی توسعه یافتگی فرهنگی شهرستان کرمان، به عنوان مرکز استان، در مقایسه با سایر شهرستان ها به قدری زیاد است که از حلقه ی محاسبات تاکسونومی به دلیل خروج از بازه ی مجاز همگن بودن، کنار گذاشته شد و در تحلیل عاملی نیز این اختلاف فاحش، به وضوح قابل رویت است. این طور به نظر می رسد که توسعه ی فرهنگی مطلق از آن شهرستان کرمان است و دیگر شهرستان ها به نوعی، دچار نابرابری های فضایی و تبعیضات منطقه ای گشته اند. در مراتب بعدی، به ترتیب، شهرستان های رفسنجان و سیرجان، با اختلاف از شهرستان کرمان واقع شده اند، و نسبتا دارای اختلاف فاصله ای زیادی با شهرستان های پایین تر از خود، به لحاظ توسعه یافتگی فرهنگی دارند. شهرستان رودبار جنوب نیز، در 3 مدل تحلیل عاملی، شاخص توسعه انسانی، و شاخص امتیاز استاندارد، رتبه ی آخر را به خود اختصاص داده است و در مدل تاکسونومی عددی جایگاه یکی مانده به آخر را از آن خد ساخته است که نشان از عقب ماندگی شدید این شهرستان به لحاظ توسعه یافتگی فرهنگی دارد

کلیدواژه ها:

توسعه فرهنگی ، تاکسونومی عددی ، تحلیل عاملی ، شاخص توسعه انسانی ، شاخص امتیاز استاندارد ، استان کرمان