بازخوانی اصل میراث مشترک بشریت و تفاوت های آن با مفهوم نگرانی مشترک بشریت

اصل میراث مشترک بشریت یکی از نمونه های بارز دستاوردهای تدوین و توسعه حقوقبین الملل در چارچوب اقدامات ارگان های سازمان ملل متحد است که در راستای تحقق اصولعدالت و برابری، همبستگی میان ملت ها و نظم نوین بین المللی اقتصادی، در اسناد بین المللیهمچون معاهده 1967 در مورد اصول حاکم بر فعالیت دولت ها در کاوش و استفاده از فضا،کنوانسیون 1982 حقوق دریاها، اعلامیه جهانی 1997 یونسکو در مورد ژنوم انسانی، کنوانسیون2001 یونسکو برای حفاظت از میراث فرهنگی زیر آب و کنوانسیون 2005 یونسکو در موردتنوع فرهنگی پذیرفته شده است.طی دهه های اخیر جریانی عظیم با حمایت اکثریت اعضای جامعه بین المللی به ویژه دولدر حال توسعه شکل گرفته که در پی گسترش قلمرو اصل میراث مشترک بشریت به موضوعاتیهمچون فناوری، ژنوم انسانی، انرژی و... هست. اصرار و پافشاری دول در حال توسعه به ایندلیل است که از این طریق بتوانند حداقل بخشی از خواسته ها و انتظارات خود را در جهتتعدیل مناسبات اقتصادی و سیاسی حاکم بر صحنه بین المللی و تحقق اصل نابرابری جبران ساز برآورده سازند. بدین ترتیب، دامنه شمول اصل میراث مشترک بشریت رو به افزایش است. بااین حال، اگر کاربرد این اصل در مناطقی همچون اعماق دریاها در محدوده ماورای صلاحیتملی، فضای ماورای جو و مناطق وسیعی از قطب جنوب تثبیت گردیده است، در خصوصموضوعاتی مانند حقوق بشر، تغییرات آب و هوا، تنوع زیستی و محیط زیست ترجیح با کاربردمفهوم نگرانی مشترک بشریت است؛ زیرا که در این موضوعات حفاظت از منافع مشترک بشری مدنظر است تا نحوه بهره برداری و تقسیم منصفانه سود حاصل از منابع مشترک.ضمن بازخوانی اصل میراث مشترک بشریت در حقوق بین الملل، این نوشته سعی داردتفاوت های این دو مفهوم در موضوعات مربوط را بررسی نماید.

کلیدواژه ها:

میراث مشترک بشریت ، منافع عمومی ، مدیریت مشترک ، نگرانی مشترک بشریت