اخلاق گرایی و آموزه های تعلیمی در تاریخ نگاری بیهقی و مستوفی

پژوهش حاضر بر آن است تا با مطالعه و بررسی ویژگیهای اخلاق گرایانه در دو کتاب تاریخ گزیده و تاریخ بیهقی در زمینه-های اخلاقی و تعالیم تربیتی همچون: عبرتپذیری از احوال گذشتگان، مرگ اندیشی و... به برخی از تشابهات و تمایزات این دو اثر دست یابد. دو نویسنده در زمینه خودسازی و تزکیه موارد مشابهی را در سرتاسر اثر خود ذکر میکنند که مهمتر از همه خردورزی و دوری از دلفریبی های دنیوی و عبرت از احوال گذشتگان میباشد. البته تمایزاتی نیز بین دو اثر مشاهده میشود.مساله اصلی پژوهش آن است که بیهقی و مستوفی، این دو مورخ ایرانی در دوره اسلامی، با وجود تفاوت حاکم بر محیط جامعه، تا چه اندازه گزاره های دینی- مذهبی را در میان تاریخ به کاربرده و بدان توجه نموده اند آیا این مورخان در پی ذکر وقایع تاریخی توجه مخاطب را به خودشناسی و تهذیب نفس در جهت سعادت و زندگی بهتر جلب کرده اند تا خود را از روایت زدگی صرف رهایی بخشند نتایج این پژوهش،که با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، نشان میدهد که این موضوع مورد نظر هر دو مولف بودهاست، با این تفاوت که نوع نگاه بیهقی به تعالیم اخلاقی به جهت لحن خاص گزاره ها و شیوه خاص به کارگیری زبان در تاریخ خود بیش از تاریخ گزیده در خواننده تاثیر دارد.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، تاریخ گزیده ، مستوفی ، تاریخ نگاری ، آموزه های تربیتی و اخلاقی