چرایی پارادوکس در دیوان حافظ

یکی از جلوه های هنری و شگفت انگیزدر شعر، کاربرد زبان تناقض وبیان پارادوکس است.متناقض نمایی در بسیاری از آثار عرفانی منظوم و منثور شاعرفارسی بسامد زیادی داشته و شناختناین شگرد زیبایی، ما را یاری می دهد تا آثار ادبی- عرفانی را هم از حیث بلاغت، سبک شناسی،تفکر ونقد ادبی بهتربشناسیم. حافظ شاعر یگانه زبان فارسی است و دیوان غزلیات او در زمره یکیازآثار ماندگار وارزشمندی است که دیاری تاکنون نتوانسته است نظیر عالمی را که او به نیرویکلمات آفریده است بیافریند. درطی شش قرن، هزاران هزار تن شعرهای او را خوانده اند، سرتکانداده وبه فکر فرو رفته اند، انبساط و آرامش یافته اند، او را لسان الغیب وکلامش را سحر حلالنامیده اند اما، هنوز که هنوز است نتوانسته اند از راز او پرده برگیرند. زیرا، موسیقی معنوی شعرحافظ، درجهت پارادوکس وگره زدن متناقضات حرکت می کند و این امر بازتابی است ازجهانبینی خاص او که برخاسته از اراده معطوف به آزادی است. حافظ درآن می کوشد که انسان رادرنقطه کمال آزادی قرار دهد. جایی که نه تنها درفضای هنر او و پهنه دیوان شعروی احساسدسترسی به هردو سوی مفاهیم متناقض احساس گردد، بلکه غلبه اسلوب به ایهام در شعر وی،جلوه های میل به آزادی است و اینها همگی برگی است از هزاران نغمه شورانگیز وشمیه ای از عطردلاویز این بوستان رنگارنگ، که همچنان درجهان ادب پارسی ایران خودنمایی می کند. دراینمجال اندک تلاش نگارنده برآن است تا ابتداچرایی گرایش حافظ به پاارادوکس رابررسی نماید وسپس به تشریح واژه های پارادوکسی که بسامد بیشتری در دیوان خواجه داشته وحافظ ازآن برای بیان مقاصد خود حداکثر استفاده را نموده بپردازد.

کلیدواژه ها:

حافظ ، پارادوکس ، بسامد واژگان پارادوکس در دیوان حافظ