سنجش و تحلیل توزیع فضایی سالخوردگی جمعیت کلان شهر تهران

در آستانه قرن بیست و یکم مشخصه اصلی جمعیت شناختی جهان پیش رفتن به سمت سالخوردگی بیشتر است. در سطح جهانی شمار سالمندان به سرعت رو به افزایش است، به طوری که در طی دهه های اخیر، تغییرات قابل توجهی در ساختار سنی جمعیت کشورها، به ویژه کشورهای درحال توسعه مشاهده شده است. ایران نیز از این امر مستثنی نیست در همین زمینه پژوهش حاضر به سنجش و تحلیل توزیع فضایی سالخوردگی جمعیت کلان شهر تهران پرداخته است؛ پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی- توسعه ای و با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است که پس از تشریح مفاهیم با کمک روش کتابخانه ای و اسنادی، با استفاده از اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 جامعه آماری این پژوهش یعنی شهر تهران مبادت به شاخص سازی شده است. در این پژوهش برای تحلیل فضایی شاخص سالخوردگی از روش های خودهمبستگی فضایی شامل شاخص موران جهانی ، موران محلی آنسلین و تحلیل لکه های داغ استفاده شده است. نتایج حاصل از کاربرد شاخص موران در خصوص توزیع شاخص سالخوردگی جمعیت محله های شهر تهران بیانگر خوشه ای بودن آن است؛ 55 محله مناطق 1، 2، 3، 4، 6 و 7 شهر تهران در خوشه بالا قرار می گیرند که از لحاظ شاخص سالخوردگی دارای الگوی ارزش های بالا هستند. همچنین 36 محله مناطق، 18، 19 و 15 جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق کلان شهر تهران در خوشه پایین قرار دارند؛ نتایج حاصل از بررسی لکه های سرد در شاخص سالخوردگی محله های شهر تهران نشانگر آن است که در محله های نیمه جنوبی شهر با نرخ پایین شاخص سالخوردگی تشکیل یک لکه سرد را می دهند. در مقابل جمعیت مناطق 1، 2، 3، 4، 6، 7 و 8 تشکیل یک لکه داغ را می دهند. به طورکلی تحلیل لکه های داغ با توجه به شاخص سالخوردگی جمعیت کلان شهر تهران بیانگر این است که محله های مناطق شمالی نسبت به محله های مناطق جنوبی دارای نسبت جمعیت سالخورده بیشتری می باشند.

کلیدواژه ها:

سالخوردگی جمعیت ، توزیع فضایی ، موران ، تحلیل لکه های داغ ، تهران