تاثیر اقلیم بر معماری خانه های سنتی تبریز (نمونه موردی: خانه بهنام)

آسایش انسان نشات گرفته از اقلیم منطقه ای است که در آن زندگی میکند. اقلیم نتیجه تاثیر متقابل عناصری چون تابش آفتاب، دما، رطوبت، خشکی هوا ، وزش باد و میزان بارندگی می باشد. تقسیم بندی اقلیمی در کشور ایران شامل چهار اقلیم می شود. در این تحقیق، با توجه به منطقه ی مورد مطالعه که شهر تبریز می باشد، و در منطقه ی اقلیمی سرد و کوهستانی قرار گرفته است، به مطالعه و بررسی شرایط اقلیم سرد و کوهستانی پرداخته ایم. بناهایی متراکم و چسبیده به هم؛ ایجاد بام هایی مسطح؛ کوچک بودن ابعاد پنجره ها؛ تیره بودن رنگ نما؛ مربعی یا مستطیلی بودن پلان ها و... از مشخصه های بناهای منطقه ی اقلیم سرد و کوهستانی می باشند. تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی در شمال غربی ایران واقع شده است. شهر تبریز را می توان از قدیمی ترین شهرهای ایران نام برد که حتی در طول تاریخ و ادوار گذشته این شهر بارها پایتخت ایران شده است. خانه ی بهنام یکی از خانه های سنتی و قدیمی ترین خانه ی شناخته شده در شهر تبریز می باشد و به دلیل استفاده از مشخصه های معماری ایرانی-اسلامی یک نمونه کامل از خانه های سنتی کشور می باشد. بنای بهنام با مساحت زیربنای 900 متر مربع، و اعیانی 840 متر مربع به دستور حاج میرزا مهدی خان اعتماد دفتر ساخته شده است و الگوی به کار رفته در معماری این بنا الگویی اصیل می باشد که در آن، از عناصر اصیل معماری ایرانی اعم از: هشتی، زمستان نشین، تابستان نشین، حیاط اندرونی، حیاط بیرونی و... مشاهده می شود؛ همچنین فضا های موجود به سه قسمت اصلی، جانبی و خدماتی تقسیم می شوند.از مهمترین مهارت های استفاده شده در ساخت بنا می توان به چگونگی جانمایی بنا در سایت پلان اشاره کرد. مصالح مصرفی در فضا ها ی خانه ی بهنام از مصالح بوم آورد منطقه می باشد و همچنین از مصالحی استفاده شده است که با اقلیم منطقه سازگار است.

کلیدواژه ها:

اقلیم ، معماری ، خانه ، سنتی ، تبریز