دستیابی به الگوی محل قرارگیری و تعداد ورودی ها در مساجد ایران نمونه های موردی : جامع فهرج، تاریخانه دامغان، جامع اصفهان، جامع زواره، جامع یزد، جامع اشترجان، شاه اصفهان، حکیم اصفهان، رحیمخان اصفهان، سید اصفهان

مساجد به عنوان فضایی عمومی با رویکردهای متعدد اجتماعی، مذهبی، اقتصادی همواره نقشی کلیدی در شکل گیری مراکز محلی در شهرهای اسلامی را دارا بوده است. در این میان ورودی مساجد همواره از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است، زیرا اولین جزء از فضاهای مسجد است که می تواند علاوه بر کارکرد سازه ای و عملکردی، انتقال دهنده معانی و مفاهیم مقدسی نیز باشد و چگونگی ارتباط بین هرکدام از فضاهای عمومی، نیمه خصوصی و خصوصی با محیط مجاورشان را به نحوی معین می کنند. پرسش مقاله این است که آیا تفاوت در محل قرارگیری و تعداد ورودی ها دارای مبانی خاصی است و آیا بررسی این تفاوت ها می تواند به دست یابی الگوی خاصی از ورودی ها بیانجامد هدف از این پژوهش، تلاش برای دستیابی به الگوی محل قرارگیری و تعداد ورودی مساجد بر اساس دوره های مختلف می باشد.این پژوهش به لحاظ هدف بنیادی و به لحاظ روش تحلیلی_تطبیقی است، به این ترتیب که ورودی مساجد جامع فهرج، تاریخانه دامغان، جامع اصفهان، جامع زواره، جامع یزد، جامع اشترجان، شاه اصفهان، حکیم اصفهان،رحیم خان اصفهان و سید اصفهان در دوره های قرون اولیه،سلجوقی، ایلخانی، صفوی،قاجار مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این پژوهش به نظر می رسد عرض ورودی ها و تعداد آن ها در دوره های مختلف، متفاوت بوده است، اما به طورکلی ورودی های اصلی در مساجد مورد بررسی دارای عرض بیشتری نسبت به ورودی های فرعی بوده است. در بررسی سلسله مراتب دسترسی ورودی اصلی تا محراب بر طبق جداول، درصد کمی از مساجد مورد بررسی از فضای هشتی و راهرو بهره برده اند که این می تواند به این علت باشدکه رعایت اصل محرمیت در معماری مساجد چندان مورد نیاز نبوده است. همچنین به نظر می رسد تعدد در ورودی مساجد برای سهولت در دسترسی به این فضا بوده است.

کلیدواژه ها:

ورودی مساجد ، محل ورودی ، تعداد ورودی ، سلسله مراتب ورودی