رابطه توزیع سطحی و عمقی مواد آلی و فلزات سنگین آرسنیک و گوگرد در رسوبات خورهای بساتین و عسلویه استان بوشهر

خورهای عسلویه و بساتین در خلیج نایبند و سواحل شمالی خلیج فارس در استان بوشهر واقع شده اند. این خورها به لحاظ دارا بودن شرایط ویژه اکولوژیکی خاص، جایگاه رشد گونه های جانوری و گیاهی متعددی از جمله مرجان ها، علف های دریایی، گیاهان شورپسند و جنگل های حرا هستند. سواحل ایران و خورهای آن دو گونه از درختان مانگرو را در خود جای داده اند که عبارت اند از مانگروی خاکستری (Avicennia marina)، با نام محلی حرا و مانگروی قرمز (Rhizophora mucronata)، با نام محلی چندل، منطقه مورد مطالعه فقط دارای نوع حرا است. مطالعات زیادی بر روی درختان مانگرو صورت گرفته که ثابت نموده این جنگل ها بیشترین تولید زیستی و غنی ترین تنوع را دارند و کاهش دهنده فرسایش سواحل می باشند و حفاظت کننده سواحل از سونامی و هاریکن ها بنابراین بهترین محافظان اکولوژیکی سواحل هستند. هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه میزان مواد آلی و فلزات سنگین (آرسنیک و گوگرد) در رسوبات خور بساتین و عسلویه با توجه به حضور و تاثیر درختان حرا است. علت انتخاب این دو عنصر به دلیل تولید حجم زیادی گوگرد در صنایع پالایشگاهی عسلویه و نفت پیوند بودن فلز آرسنیک است. به این منظور، بر اساس وسعت و پراکنش جنگل های حرا و رخساره های رسوبی، تعداد 29 نمونه سطحی از خور عسلویه به عنوان شاهد و یک نمونه سطحی از رودخانه گاوبندی در خارج از مرز جزر ومدی به عنوان نقطه کنترلی بدون درخت حرا و 15 نمونه سطحی و دو نمونه عمقی دست نخورده از خور بساتین برداشته شد. پس از آماده سازی نمونه ها رسوب غلظت عناطر سنگین و نفت پیوند در آن ها توسط دستگاه ICP- OES اندازه گیری شد. در این تحقیق از نرم افزار اکسل برای مطالعات آماری استفاده شد. نتایج نشان داد، بیشترین تجمع مواد آلی در خور عسلویه در انتهای این خور با مقدار kg/g؛%7/3 اندازه گیری شده است. این درحالی است که بیشترین تجمع مواد آلی در خور بساتین در میانه خور به مقدار kg/g؛%5/7 واقع شده است که علت آن را می توان در مورفولوژی خور، تعداد و نحوه قرارگیری درختان حرا، سیستم هیدرودینامیک، سیستم رسوب گذاری و مهمتر از همه دخالت های انسان مرتبط دانست. همچنین نتایج نشان داد با کاهش تعداد درختان حرا میزان مواد ارگانیک کاهش یافته در مقابل میزان فلزات سنگین افزایش یافته است.

کلیدواژه ها:

بوشهر ، جنگل حرا ، خلیج فارس ، خور بساتین و عسلویه ، گوگرد و آرسنیک