تحلیلی بر ضرورت تقویت اقتصاد روستایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی با تاکید بر کاهش ضایعات و تکمیل زنجیره های ارزش از طریق صنایع تبدیلی کشاورزی

در حال سالانه بالغ بر 115 میلیون تن محصول کشاورزی در کشور تولید می شود . بخش اعظم اقتصاد روستاها ( 28 درصد جمعیت کشور ) و حتی شهرهای کوچک و متوسط ، با مراحل مختلف این تولید و فرآوری و عرضه آن گره خورده است. یکی از تهدیدهای پیش روی اقتصاد ملی و روستاها، وجود مقدار نامتعارف ضایعات محصولات کشاورزی است. در سطح جهانی هر سالحدود 4 میلیارد تن مواد غذایی تولید میگردد که از این مقدار حدود 1/2 تا 2 میلیارد تن به ضایعات تبدیل شده و از دسترس مصرف کننده خارج میشود. بر اساس برآوردها، ضایعات کشاورزی و هدر رفت مواد غذایی در ایران حدود 30 درصد در سال است که در محصولات مختلف متفاوت می باشد. این مقدار حدود 3 درصد از کل ضایعات تولیدات کشاورزی و دور ریز مواد غذایی در جهان است. بررسیهای مقدماتی انجام شده نشان میدهد که قسمت عمده ضایعات در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، مربوط به مراحل برداشت و پس از برداشت است. در حال حاضر ، حدود 42 میلیون تن ( حدود 36 درصد ) از محصولات تولیدی کشاورزی کشور در فرآیند فرآوری صنایع تبدیلی کشاورزی قرار می گیرد. افزایش ضریب فرآوری محصولات کشاورزی بویژه با کاستن از ضایعات بخش کشاورزی ، به خلق ارزش افزوده بیشتر در فضاهای روستایی و در نهایت تقویت اقتصادی روستاها و رشد فعالیتهای مرتبط با کشاورزی می انجامد. این امر در راستای رویکرد های اقتصاد مقاومتی ( درونزا ، دانش بنیان ، فرصت ساز ، مولد ، پیشرو ، منعطف، مردمی ، برونگرا ) است. این مقاله حاصل پژوهش هایی در همین زمینه است که ضرورت توجه به اقتصاد روستاها را از طریق تکمیل زنجیره های ارزش و کاهش ضایعات ازطریق صنایع تبدیلی کشاورزی ، تشریح و تحلیل نموده است.

کلیدواژه ها:

اقتصاد مقاومتی ، اقتصاد روستاها ، صنایع تبدیلی کشاورزی ، ارزش افزوده ، ضایعات محصولات کشاورزی ، زنجیره ارزش