تحلیلی بر نقش و کارکرد رویکرد شبکه ای در سیاست گذاری آموزش عالی

سیاست، تصمیم گروهی یا انفرادی آشکار یا غیر آشکاری است که مجموعه ای از رهنمودها برای هدایت تصمیمات آینده، شروع یا کند نمودن یک اقدام، یا راهنمایی اجرایی در مورد تصمیمات قبلی را فراهم می آورد. اما سیاست ها نیز برحسب دامنه آن ها، میزان پیچیدگی، محیط تصمیم گیری، حدود انتخاب و معیارهای تصمیم گیری، با یکدیگر تفاوت دارند (حداد و دمسکی ،1379).بسته به پیچیدگی پدیده و سازمان مورد مطالعه تحلیل و توسعه سیاست نیز امر پیچیده تری محسوب می شود. درجه پیچیدگی بستگی به عوامل تعدد، تنوع و ارتباطات درون و برون یک سیستم دارد. تحلیل گر سیاست یا سیاست گذار می بایست با شناخت ذینفعان درونی و بیرونی و دریافت دیدگاه ها و نقطه نظرات بتواند تحلیل جامعی از پدیده سیاستی به دست آورده و اجماع در خصوص راهکارها و نهایتا تصمیم سیاستی را کسب نماید. در دسته بندی ارایه شده توسط حداد و دمسکی (1379)، دامنه سیاست برحسب میزان پیچیدگی، محیط تصمیم گیری، حدود انتخاب و معیارهای تصمیم گیری به چهار دسته راهبردی، چند برنامه ای، برنامه ای و مسایل خاص تقسیم می شود. هر چه جامعه، سازمان و سیستم مد نظر برای تدوین سیاست از پیچیدگی بیشتری برخوردار باشد، محیط تصمیم گیری غیردقیق تر باشد، و تعداد گزینه ها و معیار تصمیم گیری زیاد و گسترده باشد سیاست اتخاذ شده باید راهبردی تر باشد. با این توصیف سیستم آموزش عالی و دانشگاه به عنوان یک سیستم پیچیده تلقی می شود. سیستم دانشگاه از مولفه های متنوع و متعددی تشکیل شده است و به عنوان یک سیستم باز با محیط پیرامون خود از ابعاد گوناگون مرتبط است. از سوی دیگر محیط سیستم انسان محور دانشگاه به سمت ناشناخته بودن سوق دارد یعنی محیط تصمیم گیری به واسطه همان تنوع و تعدد روابط و درهم تنیدگی مولفه ها و پیچیدگی محیطی غیردقیق تلقی می شود. تعداد گزینه ها برای تصمیم گیری و به تبع آن معیارهای تصمیم گیری زیاد و گسترده هستند. با این میزان درجه پیچیدگی و گستردگی انتظارات و توقعات که گاه متناقض و متضاد نیز هستند با چه ابزار و مکانیسم یا الگویی می توانیم با کسب مشارکت بالای ذینفعان درونی و بیرونی در فرایند سیاست گذاری به حد اعلای سیاست گذاری در آموزش عالی که تعادل و توازن است نزدیک شویم.