بررسی و نقد دیدگاه محمدعابد الجابری درباره تشیع

جابری در ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آنها را مورد بررسی و نقد قرار میدهد و نقطه آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جستوجو می کند. عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظامهای معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی) شکل گرفتند. در نظر جابری نظامهای معرفتی درونزا که بر بال معقولات دینی نشسته اند، محصول مجاهدت علمی جماعت اهل سنت است و دیگر نظامهای غیر معقول را تشیع با گرایش های گوناگون آن نمایندگی می کردند. از منظرجغرافیایی نیز با جداپنداری مغرب عربی از مشرق عربی، بنیادهای خرد ناب اسلامی و فلسفی را در غرب دنیای عربی-اسلامی، و فلسفه های التقاطی و نظامهای نامعقول دینی را در ایران (مشرق عربی) میداند. راه برونرفت از انحطاط در نظر او جدایی از معرفتها و ایدیولوژی مشرق عربی و پیوستن به خرد ناب موجود در مغرب عربی قرون ششم تا هشتم تحت زعامت ابن رشد است. نقد اندیشه های فوق به همراه مواجه ه او با گفتمان های موجود در جهان اسلام و همسان پنداری امور ناهمسان و تاکید بر روش اینهمانی در نشان دادن اتحاد میان تشیع با گرایشهای غیر دینی و التقاطی در جهان اسلام و بیرون نهادن تفکرات شیعی و ایرانی از گردونه گفتمانهای اسلامی و چشم پوشی از واقعیتهای علمی و معرفتی در جهان اسلام شاکله این نوشتار است.

کلیدواژه ها:

مغرب عربی ، حکمت مشرقی ، عصر تدوین ، ابن سینا ، هرمس گرایی ، معقول و نا معقول دینی