نفی اشتراک معنوی مفهوم وجود در عرفان و حکمت متعالیه

در علم منطق اشتراک لفظی و اشتراک معنوی بر اساس وضع اعتباری اهل زبان تعریف شده است، اما ملاصدرا با اشاره به این که فیلسوف اهمیتی برای معانی لغوی و عرفی قایل نیست، این دو اصطلاح را درباره حقایق اشیا و ارتباط لفظ واحد با آن ها تبیین کرده است. بنابر وحدت تشکیکی وجود مفهوم وجود مشترک معنوی است، زیرا حاکی از حقیقت واحدی است که در همه موجودات مشترک است، اما بنابر وحدت شخصی وجود که ابنعربی با کشف و شهود بدان رسید و ملاصدرا در مباحث علت و معلول آن را اثبات کرد، یگانه مصداق وجود خداوند است و دیگر بحث از اشتراک لفظی یا معنوی وجود منتفی خواهد بود. بر این اساس، وجود حقیقتا به ممکنات اسناد داده نمیشود، بلکه یا باید با اصطلاح خاص عرفانی به آنها کاین گفت و یا باید وجود را به مجاز به آنها نسبت داد؛ مجازی که ملاصدرا آن را مجاز عرفانی نامیده و متفاوت از مجاز لغوی است.

کلیدواژه ها:

اشتراک لفظی ، اشتراک معنوی ، مجاز عرفانی ، وحدت تشکیکی وجود ، وحدت شخصی وجود