باید و نبایدهای منطق روستابودگی در ایران:کنکاشی بر گفتمان های روستا پژوهی در محافل علمی و دانشگاهی

بازنمایی خواسته های ساکنان روستایی یکی از مقتضیات فضای روشن فکری کشور در اعتراض به مدرنیته و بی نظمی های مربوط به آن در قبل و بعد از انقلاب اسلامی بوده است. با این اعتقاد که جامعه ی محلی باید جایگزین سیاست های رشد اقتصاد ملی شود و کسب و کارهای روستایی در مقول های مجزا و بدون دخالت دولت گسترش یابد، این دغدغه در حال حاضر با آموزه های جهانی شدن و دانش اقتصادی جدید مبنی بر اتکا به ظرفیت های درونی و توسعهی ابتکارات محلی همزمان شده است. علیرغم روندهای عمومی ذکر شده، روستابودگی در ایران صرفا انعکاسی از هنجارهای یکنواخت جنبش روستایی و جریان های جهانی نبوده و تحت تاثیر انگیزه های هدفمند معانی مختلفی به خود گرفته است. درواقع، روستابودگی تابع معنای نمادین و ایدیولوژیک شده و به جای اینکه به سمت تفویض اختیار و جلب مشارکت های مردمی حرکت کند، در عمل دخالت دولت و تمرکزگرایی را به همان روال قبل در پیش روی خود میبیند. این پسزمینه از روستای ایرانی به واسطه ی تحلیل گفتمان از تحقیقات صورت گرفته در محافل علمی و دانشگاهی به دست آمده است. مقاله ی حاضر عناصر مشخصی از روستابودگی را ارایه میدهد که به عناصر جنبش روستایی و جریان های جهانی ضمیمه شده و منطق مقایسه/جبران (برقراری عدالت اجتماعی) را جایگزین هسته ی مرکزی جامعه ی محلی کرده و دست دولت را برای مداخله و سیاست گذاری باز گذاشته است. این مداخله هژمونیک -که در پیوند با هستهی مرکزی مقایسه/ جبران میباشد- معانی جدیدی از روستابودگی را به وجود آورده که در ادامه به تفضیل شرح داده میشود.

کلیدواژه ها:

روستابودگی ، گفتمان ، منطق ، روستاپژوهی