مبنای نظری سنجش عدالت اقتصادی در اسلام

داشتن معیاری برای سنجش عدالت اقتصادی به ارزیابی واقع بینانه از نزدیکی یا دوری به وضعیت عادلانه کمک می کند و نیز به دست آوردن قضاوت صحیح از تاثیر سیاست ها بر بهبود یا وخامت عدالت اجتماعی کمک می کند. اقتصاددانان سنجه های متعددی را در حوزه فقر یا نابرابری معرفی نموده اند که هیچ کدام با محتوای عدالت اسلامی تطابق کامل ندارد. برای دستیابی به چنین شاخصی، نیازمند دو مبنا هستیم: نخست مبنای نظری یعنی مفهوم روشن و دقیقی از عدالت اقتصادی؛ دوم مبنای روشی یعنی بهترین شیوه کمی سازی آن مفهوم. این مقاله که حاصل دو سال مطالعه قرآنی است، متکفل بیان مبنای نظری سنجش عدالت است. از میان تعاریف متعدد عدالت، با تکیه بر منابع اسلامی، تعریف جامع تر برگزیده شد و چهار زیرمجموعه برای مفهوم عدالت اقتصادی معرفی شد که جزء نوآوری های این تحقیق است. درنتیجه سنجش عدالت در اقتصاد اسلامی به سنجش این چهار زیر مجموعه کاهش می یابد که عبارت اند از: حقوق مبادلاتی، حقوق بازتوزیعی، حقوق تولیدی و حقوق مصرفی. شواهد قرآنی هر یک از اجزا نیز ارایه شده است.

کلیدواژه ها:

عدالت ، اقتصاد اسلامی ، شاخص ، فقر و نابرابری