بررسی تغییرات مکانی و افت سطح آب زیر زمینی با کاربرد زمین آمار و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: دشت میاندوآب)

عوامل مختلف طبیعی و انسانی مانند خشکسالی ها، احداث بی رویه سدها و بهره برداری بیش از حد از آب های زیرزمینی در چند ده ه اخیر باعث بروز چالش های زیست محیطی در زمینه منابع آبی از جمله افت سطح آب های زیرزمینی در حوضه دریاچه ارومیه شده است. بنابراین در این پژوهش، برای بررسی افت سطح آب های زیرزمینی، دشت میاندوآب که از بزرگ ترین دشت های حوضه می باشد، انتخاب شد . در این راستا، ابتدا اطلاعات موجود سطح آب زیرزمینی دشت، شامل 98 پیزومتر برای دوره آماری پنج ساله 1388-1384 جمع آوری شد. برای پهنه بندی مکانی پارامترهای کمی آب زیرزمینی (عمق و سطح آب) و بررسی تغییرات این پارامتر ها در طول دوره آماری از روش های زمین آماری و سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شد. نتایج ارزیابی متقابل با معیارهای RMSE، R2، MAE و MBE برای مقایسه روش های درون یابی نشان دادکه روش کوکریجینگ با مدل واریوگرام نمایی و روش لوگ کریجینگ با مدل واریوگرام کروی بر سایر روش ها ارجحیت دارند. بررسی نقشه های پهنه بندی نشان داد که سطح آب زیرزمینی در مناطق شرقی و مرکزی دشت که تراکم چاه های برداشت بیشتر است، پایین تر از مناطق غربی می باشد. همچنین نقشه ی هم-افت سطح آب زیرزمینی در طول دوره آماری ترسیم شد. این نقشه حکایت از این دارد که در غالب مناطق دشت سطح آب زیرزمینی افت چشمگیری داشته و این افت در مناطق جنوبی و مرکزی دشت بیشتر از مناطق شمالی می باشد. زیرا مناطق شمالی در مجاورت دریاچه بوده و به علت شوری آب، بهره برداری چندانی ندارند.

کلیدواژه ها:

آب زیرزمینی ، دریاچه ارومیه ، سامانه اطلاعات جغرافیایی و واریوگرام