جایگاه بیابانزدایی در برنامه ریزی بهداشت محیطی مناطق خشک

برنامه ریزی توسعه اراضی خشک معمولاً با فقدان دیدگاه جامع و ارزیابی ناکافی منابع طبیعی مانند آب، زمین، پوشش گیاهی روبرو است. بنابراین برای عمران مناطق خشک یک برنامه ریزی مشترک و اجرای مرحله ای اقدامات ضروری است. کویرزایی بعنوان یک فرآیند مهم، گسترده و جدی در مناطق خشک وجود دارد و بایستی در برنامه ریزی توسعه مناطق خشک توجه ویژه ای به برنامه های کویرزایی شود. تعاریف متعددی از بیابانزایی و کویرزایی ارائه شده است لیکن آنچه در اکثر تعاریف مشترک است نقش فعالیتهای انسانی در تشدید این بحران می باشد. نقش انسان در کویرزایی بصورت استفاده نادرست از اراضی زراعی، فشار زیاد دام بر مراتع و بهره برداری غیر اصولی از منابع آب نمایان می گردد. شاخصهای متعددی بعنوان شاخصهای بیابانزایی ارائه شده است که در سه قالب کلی شاخصهای فیزیکی، اقلیمی و اجتماعی مطرح است. همچنین بایستی به شاخصهای هیدرولوژیکی نیز بعنوان پارامتر مهم در تشخیص فرآیند بیابانزایی توجه داشت. جهت تعیین هر یک از این شاخصها مشاهداتی لازم است که عموماً از بررسیهای صحرایی و آزمایشگاهی بدست می آید. پس از تعیین این شاخصها و تهیه نقشه های بیابانزایی لازم است تا برنامه ریزی بیابانزدایی جامع و گسترده، دراز مدت و در سطح ملی باشد. در این راستا لزوم آگاهی بخشی عمومی و جلب مشارکتهای مردمی امری غیر قابل اغماض است.

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، بیابان ، بیابانزائی ، مناطق خشک