بررسی الگوهای بانکداری و بیمه مبتنی بر عقد مضاربه در اسلام

هر کس که به فعالیت های اقتصادی چه بازرگانی، تولیدی و یا صنعت گری اشتغال دارد، میبایست تلاش را بر کسب روزی از راه های حلال و با استفاده از ابزارهای مشروع متمرکز کند، و از خطر سودجویی بدون توجه به مشروعیت آن، بر حذر باشد.نزدیک نشدن به مرزهای حرام و دوری کردن از ابزارهای نامشروع درآمد، مستلزم شناخت احکام شرعی فعالیت های اقتصادی میباشد. بنابراین تا تفقه و بصیرت کامل در فرهنگ اسلامی وجود نداشته باشد و تا فرهنگ اقتصادی اسلام درباره نحوه مالکیت و انواع مالکیت و راههای تحصیل و خرج و به جریان انداختن ثروت و مال و مجاری صحیح تولید وتوزیع و نیز درباره منابع ثروت از قبیل زمین ها ، آب ها ، معادن و دریاها و به طورکلی حدود و حقوقی که با مال و ثروت ارتباط دارد ،شناخته نشود ، انسان ها در پیمودن راه اقتصادی دچار انحراف ها ، افراط ها و تفریط ها میگردند و در نتیجه ، مصایب دردناک اقتصادی از قبیل تراکم ثروت ، تورم ، احتکار ، اجحاف ، فقر ، ورشکستگی و بیکاری در اجتماع پیش می آید . از این رو از اواخر قرن بیستم تلاش هایی برای اسلامی شدن اقتصاد در جهان اسلام آغاز شد، ابتدا بانک داری اسلامی مطرحشد و حذف بهره از عملیات بانکی به عنوان گامی به سوی اسلامی شدن اقتصاد به حساب آمد، سپس اسلامی شدن بیمه مورد بررسی قرار گرفت. فقهای مسلمان برای طرح جایگزین بان کداری و بیمه کنونی ، الگوهای سرمایه گذاری سپرده ها بر اساس عقود شرعی در بانکداری و تکافل در بیمه را پیشنهاد دادند که این راه حل ها مبتنی بر هبه، مضاربه و وکالت می باشد که از ابزارهای مالی اسلامی است. مضاربه یکی از روش های تامین مالی فعالیتهای اقتصادی مورد تایید اسلام است و از آنجا که این عقد کاربرد وسیعی در فعالیت های تجاری و اقتصادی دارد، لذا تطابق عملکرد آن با مبانی فقهی و دیدگاه های حقوقی، قانونی، اقتصادی و مالی،می تواند ما را در رفع مشکلات بانکداری و بیمه کنونی در ایران یاری رساند. از این رو مقاله پیش رو با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی ماهیت سازوکارهای موجود در الگوهای بانکداری و بیمه مبتنی بر مضاربه را تبیین کرده است

کلیدواژه ها:

عقد مضاربه ، بانکداری اسلامی ، تکافل ، بهره