بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی دشت بالارود در استان خوزستان

امروزه در دنیا تامین آب آشامیدنی و بهداشت شهرها از طریق استخراج منابع آب زیرزمینی متداول گردیده و مطالعات و بررسی‌های علمی فراوانی در مورد کیفیت آب زیرزمینی و پیشگیری از آلودگی این منابع در اکثر کشورها صورت گرفته است. این در حالیست که مشخص شده است کیفیت آبهای زیرزمینی در مقیاس‌های مکانی و زمانی عمل کرده و نمی‌توان خواص آنرا در طول زمان و مکان ثابت فرض کرد. در این پژوهش سه ویژگی هدایت الکتریکی، کلر و سولفات آبهای زیرزمینی اراضی سد بالارود می‌باشد که در حدود 150 کیلومتری شمال اهواز قرار گرفته و بخشی از حوزه آبریز رودخانه دز بشمار می‌آید و بین 48 درجه، 18 دقیقه و 30 ثانیه تا 48 درجه، 30 دقیقه و 0 ثانیه شرقی و 32 درجه، 27 دقیقه و 30 ثانیه تا 32 درجه، 32 دقیقه و 30 ثانیه شمالی واقع شده است. مقادیر سه ویژگی فوق الذکر به ترتیب بین حداقل 270، 35/0 و 6/0 و حداکثر 4799، 46 و 15 متغیر می‌باشند. از آنجا که آمار کلاسیک قادر به در نظر گرفتن توزیع مکانی پارامترهای کیفیت آبهای زیرزمینی نبوده، لذا از زمین‌آمار بعنوان تکنیکی برای این هدف استفاده گردید. واریوگرام‌های هدایت الکتریکی، کلر و سولفات به ترتیب دارای دامنه تاثیر 61700، 50800 و 102100 متر و حد آستانه 533/0، 532/1 و دو ممیز پنج صدم (%) بوده و از ساختار کروی تبعیت می‌نماید. با بررسی نقشه‌های کریجینگ این سه ویژگی، مشخص شد که مقادیر هدایت الکتریکی، کلر و سولفات در جنوب غرب دشت بالارود بیشترین مقدار را دارا بوده و تقریباً منطبق بر محدوده شهرستان اندیمشک می‌باشد. از عوامل موثر بر نتایج بدست آمده می‌توان به سیر تکاملی آب، افزایش برداشت آب زیرزمینی، ورود فاضلابهای شهری- صنعتی، فعالیتهای زیست محیطی، گسترش سازند گچساران و آغاجاری و ریزدانه شدن رسوبات اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

کیفیت آب ، تغییرات مکانی ، آب زیرزمینی