مبانی فلسفی صدرالمتالهین در اثبات علم تمام موجودات به خداوند

ملاصدرا در آثار خود از علم تمام موجودات به خداوند سخن گفته است. این دیدگاه بر اساس مبانی ویژه حکمت متعالیه او شکل گرفته است. غیر از اصالت وجود که اساس حکمت متعالیه در تمام مباحث است، مبانی دیگری در این بحث مورد توجه وی بوده است: وحدت تشکیکی وجود، عین الربط بودن معلول به علت، مساوقت علم با وجود و راه های غیرفلسفی (آیات و روایات). تبیین های وی متناظر با مبانی یاد شده متفاوت است. او دیدگاه خود را به چند گونه تبیین نموده است که لحاظ قاعده العلم بذی السبب لایحصل الا من جههالعلم بسببه و علم بسیط از جمله آنهاست. او در عین حال که علم تمام موجودات به خداوند را اثبات کرده، گاه علم موجودات مادی به خداوند را نفی نموده است که به ظاهر تناقض گویی است. گرچه ملاصدرا خود برای رفع این تعارض اقدام کرده است، باید گفت که با توجه به مبانی وی، چنین تعارضی رخ نخواهد داد.

کلیدواژه ها:

وجود ربطی ، مساوقت علم با وجود ، وحدت تشکیکی وجود ، قاعده ذوات الاسباب ، مبانی غیر فلسفی ، علم مادیات