ماهیت و جایگاه عقد نکاح در میان عقود معاوضی و غیر معاوضی

عقود در یک تقسیم بندی به عقود معاوضی و غیر معاوضی هر کسی می شود و هر کدام آثاری ویژه خود دارد که لزوما نمی توان آن را بر دیگری هم نمود. با این حال برخی اصول خصایص و ابعاد منحصر به فردی دارند که نقش آن ها را در بین عقود معاوضی و غیرمعاوضی با ابهام روبه رو می سازد. نوشتار حاضر با نظر به جایگاه ویژه عقد نکاح بر آنست تا ماهیت و آثار این عقیده را در دایره شمول عقود معاوضی به غیرمعاوضی بررسی نماید. آنچه بیان این ماهیت را با تردید مواجه می کند، حمل برخی نهادهای حقوقی از جمله مهریه، نفقه، حق حبس و تمایز نکاح دایم از موقت، در ارتباط عقد نکاح و عقود معاوضی است. با تردیدهایی که در این باره ایجاد می شود نمی توان به طور کامل به معاوضی بودن عقد نکاح استناد نمود. برای تحلیل ماهیت و آثار مترتب بر آن باید تحلیل دقیق پرداخت و ابعاد مهم آن را موشکافی نمود چه اینکه با این تردیدها در بیان ماهیت عقد نکاح از حیث معاوضی بودن یا نبودن، شاید بتوان به شق سوم دست یافت که در این مقاله بدان خواهیم پرداخت.