مدل سازی توزیع ژیوشیمیایی عناصر نادرخاکی با استفاده از روش های آماری چند متغیره در محدوده خاوری پلاسر مروست، جنوب یزد

امروزه، اکتشاف ذخایر عناصر نادر خاکی به عنوان منابع و اولویتهای راهبردی مورد ت اکید قرار گرفته است که از جایگاه ی ویژه درصنایع پیشرفته و هوشمند برخوردار است. پژوهش های اخیر، به شناسایی توانایی های امیدبخش این عناصر در ایران منجر شده است که از جمله میتوان به بی هنجاری های پلاسر مونازیت مروست یزد در محدوده خاوری و باختری اشاره کرد . در این پژوهش ، از داده ها و نمونه های تجزیه شده از 53 چاهک در محدوده خاوری این بی هنجاری در جنوب شهرستان یزد به منظور مدل سازی و پتانسیل یابی عناصر نادرخاکی استفاده شد. در منطقه مروست، سنگ منشا مونازیت شیلهای سیاه است که به صورت متناوب با ماسه سنگ های آهکی، آهک و کنگلومرا و به شکل گرهکهای پراکنده در شیلها دیده می شود . بررسی الگوی توزیع عناصر نادر خاکی استاندارد شده به مقادیر کندریت، بیانگر مطابقت بالا با الگوی استاندارد مونازیت است. برای بررسی توزیع و تمرکز ژیوشیمیایی در منطقه، نقشه درون یابی توزیع این عناصر ترسیم شد که بیشترین تمرکز به ترتیب مرتبط با عناصر سبک، حد واسط و سنگین بود و بی هنجاری در قسمت جنوب و جنوب باختری محدوده واقع شده است. محدوده بی هنجاری ژیوشیمیایی از طریق ضریب شدت بخشی از جمله نسبت غلظت عناصر نادر خاکی سبک به سنگین نیز به اثبات رسید. در مرحله بعد، خوشه بندی داده ها در دو سطح عناصر و نمونه ها انجام شد که نشانگر چهار گروه بندی عناصر بر اساس سبک و سنگینی (ساختار اتمی و شیمیایی) و چهار پهنه فضایی بر اساس مناطق امیدبخش تعیین شد که مناطق دارای برچسب خوشه چهارم، منطبق بر منطقه بی هنجاری است. در نهایت، از روش آماری چند متغیره تحلیل مولفه های اصلی در راستای مدل سازی بی هنجاری استفاده شد که نقشه توزیع بار فاکتوری مولفه اول، منطبق بر منطقه بی هنجاری جنوبی محدوده است.

کلیدواژه ها:

عناصر نادر خاکی ، خوشه بندی سلسله مراتبی ، پهنه بندی ، تحلیل مولفه اصلی ، مونازیت ، پلاسر مروست ، یزد