اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک ژنوتیپ های گندم نان

به منظور شناسایی ژنوتیپ های برتر و همچنین بررسی میزان همبستگی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک با عملکرد دانه ی گندم نان، شانزده ژنوتیپ امیدبخش گندم نان در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه ( 8418 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد زیست توده ( 20846 کیلوگرم در هکتار) در شرایط مطلوب مربوط به ژنوتیپ 2 Bow s /Cm 34798/3/snb… بود. اما، کمترین درصد کاهش عملکرد دانه 24/9 درصد و عملکرد زیست توده 21/6 درصد بواسطه ی تنش خشکی در ژنوتیپ 16 Chen/EAegilops Squarrosa (Taus)//Bcn/3/Vee#7… بدست آمد. بنابراین، ژنوتیپ 16 دارای ثبات عملکردی بیشتری بود. عملکرد دانه در شرایط مطلوب رطوبتی با تمامی صفات مورد مطالعه به جز وزن هزار دانه و تعداد پنجه در متر مربع همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. اما، در شرایط تنش، عملکرد دانه فقط با وزن زار دانه و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی دار و با تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک همبستگی منفی معنی دار نشان داد. بیشترین همبستگی عملکرد دانه در شرایط مطلوب با عملکرد زیست توده r=0/786 و سپس با تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک r=0/731 بود. درصورتی که، بیشترین همبستگی عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی با صفت روز تا رسیدگی فیزیولوژیک r=-0/809 و بعد از آن با وزن هزار دانه r=0/744 مشاهده شد. بنابراین، جهت افزایش عملکرد دانه در شرایط مطلوب رطوبتی باید ژنوتیپ هایی که عملکرد زیست توده بالا داشته و دیررس هستند را انتخاب کنیم. درمقابل، در شرایط تنش خشکی، ژنوتیپ هایی با وزن هزار دانه ی بالا و زودرس، انتخاب مناسبی برای افزایش عملکرد دانه هستند

کلیدواژه ها:

گندم ، خشکی ، همبستگی ساده