مرور تجربیات بین المللی و بومی سازی اهداف احیای رودخانه های شهری

با هدف دستیابی به توسعه پایدار، ارتقاء سطح ایمنی و زیست محیطی شهر تهران و نیز مدیریت جامع احیا و ساماندهی رودخانه های شهری شامل رودخانه های کن، وردآورد، درکه، فرحزاد، دربند و دارآباد، اقدامات متعددی صورت گرفته است. محورهای هدفگذاری این طرحها شامل سه سطح مختلف استراتژیک (در سطح شهر)، اهداف مطالعاتی- توجیهی (در سطح رودخانه) و اهداف اجرایی (بازه های مربوط به هر رودخانه) میباشند. در تعیین راهبردهای استراتژیک نگاه ویژهای به هم راستا بودن این راهبردها با اسناد فرادستی شده است. بر این اساس و با مطالعه تجربیات جهانی مشابه و نیز بهره مندی از نظرات خبرگان در این حوزه، پنج هدف اصلی برای طرح جامع احیاء و ساماندهی رودخانه ها و قنوات شهر تهران تعیین شده است. بنابراین به منظور ارتقاء مدیریت رودخانه های شهری تهران و همچنین به کارگیری این تجربیات در سایر رودخانه های کشور لازم است تا تجربیات جهانی در این زمینه مورد مطالعه قرار گیرد. ا در این مقاله، اهداف احیا تعدادی از رودخانه های شهری دنیا مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. همچنین، اهداف احیای 41 رودخانه دنیا با اهداف طرح احیا و ساماندهی رودخانه ها و قنوات تهران به صورت تطبیقی مقایسه شد تا بتوان به رویکردهای مطلوبی در راستای احیاء رودخانه-های شهری دست یافت. نتایج این مقایسه نشان داد که 98 درصد رودخانه های مورد مطالعه به هدف بهبود اکوسیستم شهری در محدوده حریم اکولوژیکی بیش از سایر اهداف اهمیت دادهاند. پس از آن به ترتیب اهداف محرک توسعه و نوسازی بافت فرسوده در حوزه مداخله موثر رودخانه، احیای جریان کمی و کیفی پایه و تغذیه سفره های آب زیرزمینی، ایمنسازی رودخانه ها و مسیلها و فرهنگ سازی و هوشیارسازی اجتماعی نسبت به مسایل زیست محیطی و برقراری ارتباط شهر، شهروندان و رودخانه حایز اهمیت میباشند.

کلیدواژه ها:

حیاء رودخانه ، اکو سیستم شهری ، توسعه پایدار ، تجربیات جهانی ، حریم اکولوژیک ، رودخانه شهری ،