اثرات جهانی شدن و مدرنیزاسیون بر دگرگونی هویت شهر اسلامی

امروزه موج جهانی شدن Globalization هم چون طوفانی سهمگین تمام ساکنین دنیای مدرن را وحشت زده کرده است. وحشت از ویران شدن ساختارهای اقتصادی نوپا، وحشت از شکستن سدهای قدرت سیاسی و مهم تر از همه گم شدن هویت های مختلف در میان امواج جهانی شدن است. هویت شهری، هویت جمعی است که با تبلور عینی در فیزیک و محتوای شهر معنادار می شود و به واسطه ایجاد تداعی خاطرات عمومی در شهروندان و تعلق خاطر شهرنشینان را به سوی شهروند شدن هدایت می کند. توسعه شهری در ده ه های اخیر باعث نوعی از هم گسیختگی در بافت و منظر شهری شده است که نوعی بی شکلی و ناهماهنگی را در بافت های قدیمی و جدید شهرها نشان می دهد. امروزه هویت شهری، هم چون حلقه ای گم شده است و شهرها نه بر پایه هویت اصیل خود، بلکه بر پایه تقلیدهای بدون اندیشه از مظاهر غربی و الگوهای مدرن بدون توجه به الگوهای بومی در حال شکل گیری و گسترش اند. در واقع دوران مدرنیزاسیون را می توان به عنوان سرآغاز گسست و کمرنگ شدن توجه به ابعاد هویتی شهرها و زندگی اجتماعی شهری در نظر گرفت. آنچه امروزه از آن با عنوان بحران هویتی و ناهماهنگی در ساختار شهرهای اسلامی از آن یاد می شود، نتیجه ای است که در پی گسست فرهنگی و تزریق مولفه های غیربومی به پیکره جوامع در ده ه های اخیر به وجود آمده است. پس یک انفصال آشکار را بین دین، معماری،فرهنگ، اندیشه و تاریخ به وجود آورده است که این نیز ناشی از همان گسست تاریخی دوران مدرن است. تداوم سیر تاریخی و اصیل اولیه، راهبردی است که می تواند در تبلور مجدد مفاهیمی مانند مفهوم شهر اسلامی راهگشا باشد. طراحان و هنرمندان متعهد این عرصه باید علاوه بر توجه به راهبرد اصلی و مهم یاد شده و تلاش در جهت پیوند مجدد با هویت فرهنگی و حرکت در مسیر آن، به احیا و تعریف مولفه ها و قالب های قابل ارایه در بنیان نهادن شهرهای جدید اسلامی بپردازند.

کلیدواژه ها:

جهانی شدن ، هویت شهری ، بافت و منظر شهری ، بحران هویتی ، گسست فرهنگی ، شهر اسلامی